دبیر کل سازمان ملل متحد باید از چه مواردی آگاه باشد؟ مجموعه «یادداشت برای…» با استناد به تجربیات کارشناسان ما در مشاوره با سطوح بالای دولتی، خلاصه‌ای از مهم‌ترین مسایل جهان را ارایه می‌دهد تا به این سوال پاسخ بگوید.
خلاصه مطلب
پس از آن‌که گروه طالبان در سال ۲۰۲۱ بر افغانستان مسلط شد، خطر جنگ میان افغانستان و کشورهای همسایه افزایش یافته و اکنون به نقطه بحرانی رسیده است. حاکمیت گروه طالبان بر افغانستان، منجر به ایجاد تنش‌های جدید شده و تنش‌های گذشته مثل درگیری بر سر حق استفاده از آب در مناطق نیمه‌خشک، شدت یافته است. تلاش‌هایی که برای جلوگیری از جنگ و درگیری در این مناطق جنگ‌زده صورت گرفته، موقتی، واکنشی و بی‌اثر بوده است.
سازمان ملل متحد باید فوراً یک سازوکار پایدار برای جلوگیری از منازعات برای این منطقه ایجاد کند که توسط یک نماینده ویژه این سازمان با مأموریتی برای جلوگیری از خشونت‌آمیز شدن اختلافات مرزی و منطقه‌ای، جلوگیری از تشدید تنش در صورت وقوع خشونت و برقراری مجدد ثبات، به پیش برده شود.
پیشینه
این یادداشت تنش‌های مرزی و تهدیدات امنیتی در حوزه افغانستان را شرح می‌دهد، تلاش‌های اخیر برای رفع این تنش‌ها را بررسی می‌کند و پیشنهاداتی برای ایجاد یک سازوکار پیش‌گیری از منازعات به رهبری سازمان ملل ارایه می‌دهد.
هنگامی که آنتونیو گوترش در سال ۲۰۱۶ به‌عنوان دبیر کل سازمان ملل متحد آغاز به کار کرد، «جدی‌ترین نقص» جامعه بین‌المللی را «ناتوانی در جلوگیری از بحران‌ها» بیان داشت. در ابتکار سال ۲۰۲۳ خود به نام «دستور کار جدید برای صلح»، او توصیه کرد که دیپلماسی پیش‌گیرانه در این «دوران تفرقه» به شرح زیر تقویت شود:
«ترمیم ساختارهای امنیت منطقه‌ای در جایی که در خطر فروپاشی هستند؛ ایجاد آن‌ها در جایی که وجود ندارند؛ و تقویت آن‌ها در جایی که می‌توان آن‌ها را بیش‌تر توسعه داد. سازمان ملل می‌تواند در نقش هماهنگ‌کننده و حمایت‌کننده به چنین تلاش‌های منطقه‌ای کمک کند.»
این یادداشت پیشنهاد تشکیل یک سازوکار پایدار پیش‌گیری از منازعات توسط سازمان ملل برای حوزه افغانستان را می‌دهد. این منطقه ناامن و بی‌ثبات است و در معرض خشونت‌های مرزی قرار دارد. تجربیات از دیگر نقاط جهان نشان می‌دهد که سازوکارهای پایدار پیش‌گیری از منازعات بیش‌تر از پاسخ‌های موقت و پراکنده به بحران‌های منطقه‌ای، موثرند.
به‌صورت مشخص، سازوکار پیش‌گیری از منازعات برای حوزه افغانستان باید شامل یک فرستاده ویژه سازمان ملل، یک مرکز دیپلماسی پیش‌گیرانه سازمان ملل برای حوزه افغانستان و یک مجمع مشاوره منطقه‌ای که همسایه‌گان افغانستان یعنی پاکستان، ایران، چین، تاجیکستان، ترکمنستان و اوزبیکستان را گرد هم می‌آورد، باشد. گام اساسی به سوی تشکیل این سازوکار، مشوره با این کشورهاست.
این پیشنهادات مبتنی بر گزارش ارزیابی مستقل درباره افغانستان است که به دستور شورای امنیت سازمان ملل متحد انجام شده بود. آن ارزیابی توسط قطع‌نامه ۲۶۷۹ سازمان ملل به‌عنوان اولین گام به سوی یک رویکرد مسنجم در قبال افغانستانِ پس از سال ۲۰۲۱، الزامی شد. این ارزیابی که توسط دیپلمات ترک، فریدون سینیری‌اوغلو، تهیه شده، در نوامبر ۲۰۲۳ به شورای امنیت سازمان ملل ارایه شد.³
این گزارش نگرانی‌هایی را درباره پتانسیل افغانستان برای ایجاد بی‌ثباتی در منطقه از رهگذر تولید و قاچاق مواد مخدر غیرقانونی، تروریسم فراملی و ایدیولوژی‌های افراطی برجسته کرده است. همچنین توصیه کرده است که «توجه و همکاری بین‌المللی به مسایلی که بر امنیت و ثبات منطقه‌ای و جهانی تاثیر می‌گذارند» افزایش یابد. این گزارش همچنین توصیه کرده است که یک فرستاده ویژه سازمان ملل منصوب شود و ماموریت او شامل دیپلماسی بین افغانستان و قدرت‌های ذی‌دخل بین‌المللی باشد.
در ماه دسامبر ۲۰۲۳، شورای امنیت از دبیر کل سازمان ملل متحد درخواست کرد که یک فرستاده ویژه برای افغانستان منصوب کند یا مسوولیت پیش‌برد اجرای این توصیه‌ها را برعهده گیرد.⁴
این یادداشت پیشنهاد سازوکارهای مشخصی را برای عملی‌سازی فراخوان ارزیابی مستقل برای هماهنگی و همکاری بیش‌تر بین ذی‌دخلان بین‌المللی و مقام‌های فعلی در افغانستان در زمینه مسایل امنیتی منطقه‌ای ارایه می‌دهد.
حوزه خطرناک
از زمان به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان در سال ۲۰۲۱، روابط آن‌ها با چندین کشور همسایه به یک مرحله بحرانی رسیده است. به‌عنوان مثال:
گزارش سال ۲۰۲۳ سازمان ملل نشان می‌دهد که طیف گسترده‌ای از گروه‌های تروریستی زیر حاکمیت رژیم طالبان از آزادی عمل بیش‌تر برخوردارند.(۵) همچنان نشانه‌هایی وجود دارد که نشان می‌دهد گروه القاعده در حال بازسازی توانایی‌های عملیاتی است، گروه تحریک طالبان پاکستان با حمایت رژیم طالبان حملاتی را در داخل کشور پاکستان تدارک می‌دهد، جنگ‌جویان تروریست خارجی که در داخل افغانستان حضور دارند در حال برنامه‌ریزی برای تهدید اهدافی در بیرون از افغانستان هستند و گروه‌های وابسته به داعش که در داخل افغانستان فعالیت دارند، قوی‌تر، کشنده‌تر و پیچیده‌‌تر می‌شوند. پیوندی که میان رژیم طالبان و گروه‌های القاعده و تحریک طالبان پاکستان وجود دارد، پابرجاست و قوی‌تر شده می‌رود.(۶)
پاکستان در ماه اپریل سال ۲۰۲۳ به رژیم طالبان هشدار داد که اگر این گروه نتواند جنگ‌جویان تروریستی که ضد پاکستان فعالیت دارند و در داخل افغانستان مخفی‌گاه دارند را مهار کند، حملاتی را علیه آن‌ها در داخل افغانستان انجام خواهد داد.(۷)
به‌صورت مشابه، روسیه نیز نگرانی‌اش را بیان داشته و گفته است که پس از بازگشت گروه طالبان به قدرت در افغانستان، گروه‌های تروریستی در این کشور تقویت و فعال‌تر شده است. این کشور هشدار داده است که افزایش خطرات تروریستی از خاک افغانستان، کشورهای آسیای میانه را تهدید می‌کند که در آن‌ها نیروهای روسی مستقرند.(۸)
تاجیکستان در سال ۲۰۲۱ هشدار داد که «گروه‌های تروریستی گوناگونی در خاک افغانستان فعال هستند و از وضعیت ناپایدار سیاسی و نظامی این کشور استفاده می‌برند.»(۹) اما مقام‌های رژیم طالبان این اظهارات را محکوم کرده و آن را دخالت در امور افغانستان خوانده‌اند.
جنگ‌جویان گروه داعش ولایت خراسان که در افغانستان مستقرند، در سال ۲۰۲۲ چندین راکت را به خاک اوزبیکستان شلیک کردند. به‌صورت کلی، گروه داعش ولایت خراسان و گروه‌های تروریستی وابسته به این گروه تلاش دارند که افغانستان و برخی از کشورهای همسایه این کشور که را بی‌ثبات سازند و تهدیدات حملات تروریستی در آسیای میانه را افزایش دهند.(۱۰)
در جلسه چهارم وزیران خارجه کشورهای همسایه افغانستان که در ماه اپریل ۲۰۲۳ برگزار شد، گروه‌های تروریستی ذیل را برشمردند که در افغانستان مستقرند: گروه دولت اسلامی عراق و شام، القاعده، جنبش اسلامی ترکستان شرقی، تحریک طالبان پاکستان، ارتش آزادی‌بخش بلوچستان، جندالله، جیش العدل، جماعت انصارالله و جنبش اسلامی اوزبیکستان.(۱۱) همچنان در این جلسه معضل تولید مواد مخدر و قاچاق آن نیز مورد توجه قرار گرفت و برجسته شد.
تنش‌های طولانی‌مدت و رو به افزایش بر سر منابع آبی در منطقه وجود دارد. در ماه می ۲۰۲۳، این تنش‌ها منجر به تبادل آتش بین طالبان و ایران شد.(۱۲)
در ماه نوامبر ۲۰۲۳، گزارش ارزیابی مستقل درباره افغانستان که به درخواست شورای امنیت سازمان ملل تهیه شده بود، هشدار داد که این کشور «پتانسیل ایجاد تاثیرات بی‌ثبات‌کننده را دارد، چون به‌عنوان یک کشور مبدأ برای تولید مواد مخدر غیرقانونی استفاده می‌شود، پایگاهی برای تروریسم فراملی و ایدیولوژی‌های افراطی است و به‌عنوان منبع بالقوه برای مهاجرت و جابه‌جایی‌های جمعی عمل می‌کند.»(۱۳) این گزارش «مبارزه با تروریسم، مبارزه با مواد مخدر و حفظ امنیت منطقه‌ای» را به‌عنوان مسایل اولویت‌دار برای توجه بین‌المللی برجسته می‌کند.(۱۴)
تلاش‌های پیشین در حوزه امنیت منطقه‌ای
تا به امروز، هیچ پاسخ مؤثر بین‌المللی به مشکلات امنیتی برخاسته از حوزه افغانستان وجود نداشته است.
نشست‌های فرمت مسکو درباره افغانستان که از سال ۲۰۱۷ آغاز شد، یک پلتفرم منطقه‌ای درباره افغانستان است که نماینده‌گانی از روسیه، چین، هند، پاکستان، قزاقستان، ایران، قرغیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان و اوزبیکستان را گرد هم آورده است.
ماموریت اولیه این نشست تضمین امنیت منطقه‌ای و تسهیل مصالحه سیاسی بین گروه طالبان و جمهوری اسلامی افغانستان تحت ریاست جمهوری اشرف غنی بود؛ دولتی که جامعه بین‌المللی از آن حمایت می‌کرد.
مسکو به دلیل نگرانی‌هایش درباره گسترش بی‌ثباتی، خشونت و افراط‌گرایی در منطقه و همچنین افزایش ورود هرویین افغانستان به بازار روسیه، رهبری این نشست را برعهده گرفته است.(۱۵)
این پروسه موفقیت‌آمیز نبوده است، زیرا نتوانسته میان ذی‌دخلان و نقش‌آفرینان در امور افغانستان اجماع ایجاد کند.
نشست وزرای امور خارجه کشورهای همسایه افغانستان که بر امنیت منطقه‌ای تمرکز دارد، در ماه اپریل ۲۰۲۳ برگزار شد. به نظر می‌رسد که این نشست هیچ برنامه مداومی را توسعه نداده است و نتیجه اجلاس سالانه مشاوران امنیت ملی کشورهای همسایه افغانستان نیز چیزی مشابه بوده است.(۱۷)
به نظر می‌رسد نهادهای چندجانبه‌ای مثل اتحادیه همکاری‌های منطقه‌ای جنوب آسیا (سارک) و سازمان همکاری شانگهای، که روی حوزه افغانستان تمرکز دارند، به دلیل بی‌اعتمادی که بین کشورهای عضو موجود است، راه‌کارهای ناکارآمدی برای امنیت منطقه هستند.(۱۸)
بیش‌تر نشست‌های منطقه‌ای که این نهادها برگزار کرده‌اند، یک‌بار‌مصرف بوده و نتوانسته روی تنش‌ها و بحران‌های اساسی که بین افغانستان و همسایه‌گانش وجود دارد، به‌صورت عمیق‌تر بپردازد و همچنان هیچ برنامه مشخصی برای حل مشکلات جمعی همانند بحران آب، منازعات منطقه‌ای، تضادهای هویتی و مساله مواد مخدر ایجاد نتوانسته‌اند.
مساله زمانی بیش‌تر پیچیده می‌شود که برخی از کشورهای منطقه به لحاظ اقتصادی و نظامی ضعیف هستند و این ضعف منجر به وابسته‌گی به کشورهای قوی‌تر شده و خودمختاری‌شان را کاهش داده است که در نتیجه نمی‌توانند به‌صورت معنادار در همکاری‌های منطقه‌ای سهم بگیرند.
شبکه‌ای پیچیده‌ای از جنگ‌جویان که وابسته‌گی فرامرزی دارند، باعث شده است که این مساله بسیار پرچالش باشد؛ چون برخی از کشورها به‌صورت آشکار یا پنهان با این گروه‌های مسلح غیردولتی همسویند. در نتیجه، همسایه‌گان افغانستان علناً به این باورند تا به امنیت منطقه‌ای که افغانستان مساله اساسی آن است، باید فوراً پرداخته شود، اما نتوانسته‌اند برای این چالش برنامه‌ای داشته باشند.
پیشنهادات
سازوکارهای پیش‌گیری از منازعات منطقه‌ای (CPMها) اشکال مختلفی دارند و می‌توان آن‌ها را به‌صورت زیر دسته‌بندی کرد:
مجمع چندجانبه: در بسیاری از مناطق، کشورها نهادهای چندجانبه‌ای را ساخته‌اند که بتوانند از این نهادها به منظور حفظ صلح، امنیت و ثبات منطقه استفاده کنند. نهادهایی که به این هدف ساخته شده‌اند، شامل اتحادیه کشورهای جنوب‌شرق آسیا، اتحادیه آفریقا، سازمان امنیت و همکاری در اروپا، جامعه توسعه جنوب آفریقا و سازمان همکاری شانگهای می‌باشند. برخی از این نهادها برای جلوگیری، مدیریت و حل منازعات، پروتکل‌های مشخصی را ایجاد کرده‌اند. اثربخشی این پروتکل‌ها به درجات مختلف است.(۱۹)
ماموریت‌های سیاسی سازمان ملل: سازمان ملل بیش از دوازده ماموریت سیاسی میدانی در مناطق درگیر به منازعات بی‌ثبات‌کننده تاسیس کرده است، از جمله دفاتر منطقه‌ای در آفریقای مرکزی، غرب آفریقا و آسیای میانه. این ماموریت‌ها به‌عنوان پلتفرم‌هایی برای دیپلماسی پیش‌گیرانه عمل می‌کنند، از کار فرستاده‌گان صلح حمایت می‌نمایند و ظرفیت دولت‌ها و بازیگران منطقه‌ای را برای مدیریت تنش‌ها به‌صورت مسالمت‌آمیز تقویت می‌کنند.
ماموریت‌های حفظ صلح سازمان ملل: برخی از ماموریت‌های حفظ صلح سازمان ملل و نماینده‌گان ویژه دبیر کل این سازمان وظایف هشدار اولیه و اقدام زودهنگام در مورد منازعات را انجام می‌دهند که هدف‌شان جلوگیری از تشدید درگیری و تثبیت اوضاع در هنگام وقوع حوادث خشونت‌آمیز است. این ماموریت‌ها شامل نیروی موقت سازمان ملل در لبنان و ماموریت سازمان ملل برای همه‌پرسی در صحرای غربی می‌شود.
براساس تحقیقات ما در مورد این سازوکارها، پیشنهادات زیر باید راهنمایی برای تأسیس و طراحی یک سازوکار پایدار جلوگیری از منازعات (CPM) برای حوزه افغانستان باشد.(۲۱)
۱- چرا سازوکار پیش‌گیری از منازعات (CPM) و سازوکارهای پایدار جلوگیری از منازعات نسبت به واکنش‌های موقتی و پراکنده به بحران‌های منطقه‌ای، ارجحیت دارد؟ این به دلیل آن است که این سازوکارها شامل سیستم‌ها، روش‌ها و نشست‌های از پیش تعیین‌شده برای جلوگیری از منازعات هستند. این امر منجر به اطمینان و پیش‌بینی‌پذیری بیش‌تر در مورد ابتکارات و روش‌های دیپلماسی پیش‌گیرانه می‌شود. این روش‌ها می‌توانند در طول زمان بهبود یابند و به‌سرعت به بحران‌ها پاسخ دهند؛ زیرا از قبل موجود هستند. مشورت با کشورهای منطقه در راه‌اندازی این سازوکار باعث می‌شود که این کشورها در شرایط تنش‌آمیز مقاومت کم‌تری نسبت به ابتکارات پیش‌گیرانه نشان دهند و حتا دستاوردهای کوچک از این مجرا می‌تواند اعتماد منطقه‌ای را به‌طور تدریجی تقویت کند.
۲- سازوکار پیش‌گیری از منازعات (CPM) چگونه باید ساختاربندی شود؟ CPM مورد نظر باید شامل مقام‌ها و ساختارهای زیر باشد:
یک فرستاده ویژه سازمان ملل؛
یک مرکز دیپلماسی پیش‌گیرانه سازمان ملل برای حوزه افغانستان، به رهبری فرستاده ویژه این سازمان؛ و
یک مجمع مشورتی منطقه‌ای شامل همسایه‌گان مجاور افغانستان، یعنی چین، ایران، پاکستان، تاجیکستان، ترکمنستان و اوزبیکستان. کشورهای دیگر و همچنین نهادها و ابتکارات منطقه‌ای دیگر می‌توانند در صورتی که مفید باشند، به این مجمع دعوت شوند.
رهبری و نهادهای هماهنگ‌کننده سازمان ملل، تخصص گسترده این سازمان در هشدارهای اولیه در مورد منازعات و دیپلماسی پیش‌گیرانه را به همراه خواهند داشت. همچنین باعث کاهش بی‌اعتمادی و پل زدن روی بی‌اعتمادی بین اعضای مجمع مشورتی منطقه‌ای خواهد شد.
این مجمع مشورتی برای کشورهای منطقه اطمینان خلق خواهد کرد که به‌صورت مستقیم در سازوکارهای پیش‌گیری از منازعات نقش دارند و این CPM را مشروع بدانند. این مجمع باعث خواهد شد که همکاری‌های بین دولت‌ها تسهیل شود و به مرور زمان، باعث اعتمادسازی و حل مشکلات جمعی در مساله امنیت گردد.
وزارت‌هایی که مسوول امور خارجی و امنیتی کشورهای عضو این مجمع مشورتی‌اند، به‌عنوان نماینده‌گان این کشورها در این مجمع حضور خواهند داشت. این مجمع می‌تواند متشکل از کمیته‌های تخنیکی، وزارتی و سفرای دایمی باشد. مرکز دیپلماسی پیش‌گیرانه سازمان ملل می‌تواند به‌عنوان سکرتریت یا دبیرخانه این مجمع ایفای وظیفه کند.
۳- CPM باید بر چه چیزی تمرکز کند؟ بین جلوگیری ساختاری از منازعات و جلوگیری عملیاتی از منازعات، تفاوت وجود دارد.(۲۲)
جلوگیری ساختاری از منازعات، به دنبال رفع علل زیرساختی و سیستماتیک منازعات است. این مساله تلاشی بلندمدت است که معمولاً ابعاد سیاسی، امنیتی، اقتصادی و اجتماعی دارد. از سوی دیگر، جلوگیری عملیاتی منازعات عمدتاً بر دیپلماسی پیش‌گیرانه متکی است تا از تبدیل شدن اختلافات به خشونت جلوگیری کند، جلو تشدید آن در صورت بروز خشونت را بگیرد و ثبات را بازگرداند.
CPM برای حوزه افغانستان باید جلوگیری عملیاتی منازعات را در اولویت قرار دهد که اصلی‌ترین توجهش بر تروریسم و خشونت‌های فرامرزی است. همچنین می‌تواند برنامه‌هایی برای جلوگیری ساختاری منازعات را حول چند مساله محدود (مثلاً استفاده از حق آب و جای‌گزین‌های تولید مواد مخدر) توسعه دهد.
۴- هدف و وظایف: هدف این CPM ترویج صلح، امنیت و ثبات منطقه‌ای در حوزه افغانستان خواهد بود. به این منظور، CPM وظایف زیر را عهده‌دار خواهد بود:
شناسایی، تحلیل و نظارت بر تهدیدات امنیتی منطقه‌ای؛
ایجاد سیستم‌ها و پروتکل‌های پیش‌گیرانه؛
اقدام پیش‌گیرانه در صورت لزوم برای به حداقل رساندن تهدیدات و حل‌و‌فصل اختلافات بین دول؛
شناسایی فرصت‌ها برای اقدام جمعی به منظور رفع علل تنش؛ و
همکاری مناسب با سایر سازمان‌ها و ابتکارات منطقه‌ای.
۵- گام‌های بعدی: در صورت تمایل به پی‌گیری بیش‌تر این ایده‌ها، سازمان ملل می‌تواند مشاوره‌های غیررسمی انجام دهد، از جمله با کشورهایی که دخیل این قضایایند. دبیر کل سازمان ملل می‌تواند فرستاده ویژه، که پس از انتصاب براساس قطع‌نامه ۲۷۲۱ شورای امنیت سازمان ملل (۲۰۲۳) مشخص می‌شود، را به انجام مشاوره‌ها مامور کند.
سخن آخر
درباره مشکلات و خطرات امنیت منطقه‌ای حوزه افغانستان آگاهی گسترده‌ای موجود است. تا کنون، تلاش‌هایی که برای مقابله با این مشکلات و خطرات صورت گرفته، بی‌اثر بوده است. ایجاد یک سازوکار پایدار جلوگیری از منازعات (CPM)، به سرپرستی فرستاده ویژه سازمان ملل و با مشارکت همسایه‌گان مجاور افغانستان و سایر ذی‌دخلان، می‌تواند یک سازوکار پایدارتر، سازنده‌تر و مفیدتر برای جلوگیری از منازعات و امنیت منطقه‌ای باشد.
لوری ناتان، مدیر بخش برنامه‌های میانجی‌گری موسسه مطالعات صلح بین‌المللی کروک در دانشگاه نوتردام است. او در تلاش‌های سطح بالا که در آفریقا برای آوردن صلح جریان داشت، سهم گرفته و به طراحی بخش میانجی‌گری مجمع اتحادیه آفریقا کمک کرده است. با اتحادیه آفریقا، جامعه اقتصادی کشورهای غرب آفریقا، اتحادیه اروپا، مرجع بین دولتی توسعه (IGAD)، سازمان توسعه و همکاری اقتصادی (OECD)، جامعه توسعه جنوب آفریقا (SADC) و سازمان ملل متحد و همچنین با دولت‌های آلمان، موزامبیک، آفریقای جنوبی، اسواتینی، سویس، هالند و بریتانیا به‌عنوان مشاور میانجی‌گری و مسایل مرتبط با صلح کار کرده است.
نیلوفر سخی به‌عنوان استاد امور بین‌الملل در دیپارتمنت الیوت دانشگاه جورج واشنگتن کار می‌کند و رییس بنیاد آندیاناست. بنیاد آندیانا موسسه‌ای است که در بخش صلح و امنیت فعالیت دارد. افزون بر این، خانم سخی سمت عضو ارشد غیر‌مقیم در شورای آتلانتیک را برعهده دارد. با تخصصی که در بخش امنیت منطقه و حوزه افغانستان دارد، تالیفات متعددی در زمینه امنیت سنتی و غیرسنتی، پیچیده‌گی امنیت منطقه‌ای، ژیوپلیتیک و صلح انجام داده است.
پی‌نوشت‌ها:
António Guterres, 2016, “Secretary-General-Designate António Guterres’ Remarks to the General Assembly on Taking the Oath of Office”.
UN, 2023, Our Common Agenda Policy Brief 9: A New Agenda for Peace, pg. 18.
UN, 2023, “Report of the Independent Assessment Pursuant to Security Council Resolution 2679 (2023)”, UN doc. S/2023/856, 9 November.
UN, 2023, Security Council Resolution 2721, 29 December.
UN, 2023, “Fourteenth Report of the Analytical Support and Sanctions Monitoring Team Submitted Pursuant to Resolution 2665 (2022) Concerning the Taliban and Other Associated Individuals and Entities Constituting a Threat to the Peace, Stability and Security of Afghanistan”, UN Security Council document S/2023/370.
Zaman, 2023, “Pakistan Will Hit Terror Hideouts Inside Afghanistan, Defense Minister Warns Kabul”, Voice of America website, 12 April (https://www.voanews.com/a/pakistan-will- hit-terror- hideouts-inside-afghanistan-defense-minister-warns-kabul/7047693.html).
Dawi, 2023, “SCO Members Lack Unity on Taliban Terrorism Concerns”, ۲۲ June, Voice of America website (https://www.voanews.com/a/scomembers-lack-unity-on-taliban-terrorism- concerns-/7149018.html).
“Taliban, Tajikistan Embroiled in Battle of Words, Saber-Rattling”, Eurasianet website, 30 September 2021 (https://eurasianet.org/taliban-tajikistanembroiled-in-battle-of-words-saber- rattling).
Freund, 2022, “ISKP Rocket Attack toward Uzbekistan Warns of Terror Threat from Afghaistan”, Caspian Policy Center, 10 May (https://www. caspianpolicy.org/research/security- and-politics- program-spp/iskp-rocket-attack-toward-uzbekistan-warns-of-terror-threat-from- afghanistan).
“Samarkland Declaration of the Fourth Meeting of Foreign Ministers of Afghanistan’s Neighboring States”, ۱۴ April 2023 (https://www.fmprc.gov.cn/eng/wjdt_665385/2649_665393/202304/t20230414_11059110.html).
Hessami, 2023, “Conflict, Crisis, and Peacebuilding: Afghanistan and Regional Water Security”, NewSecurityBeat blog, Wilson Center, (https://www.newsecuritybeat.org/2023/06/conflict-crisis-peacebuilding-afghanistan-regional-water-security/).
UN, 2023, “Report of the Independent Assessment”, op. cit.
Sakhi, 2022, “Reflections on the 2022 Moscow Format Consultations on Afghanistan and Regional Security”, Atlantic Council website (https://www.atlanticcouncil.org/blogs/southasiasource/reflections-on-the-2022-moscow-format-consultations-on-afghanistan-and-regional-security/).
“Samarkland Declaration”, op cit.
Rasooli, 2022, “Regional NSAs Meet in Tajikistan on Afghan Situation”, ۲۶ May, Tolonews (https://tolonews.com/index.php/afghanistan-178189).
g., Dawi, “SCO Members Lack Unity”, op cit.
Nathan, 2010, The Peacemaking Effectiveness of Regional Organisations, Working Paper 81, Crisis States Research Centre, London School of Economics.
See the website of the UN Department of Political and Peacebuilding Affairs (https://dppa.un.org/en/prevention-and-mediation).
See Nathan, The Peacemaking Effectiveness of Regional Organisations, op cit; UN, Preventive Diplomacy: Delivering Results. Report of the Secretary-General, 2011; L. Nathan, A. Day, J. Honwana and R. Brubaker, 2018, Capturing UN Preventive Diplomacy Success: How and Why Does It Work?, Centre for Policy Research, UN University; L. Nathan, 2019, “When the Flames are Licking at the Door: Standing Mechanisms for Conflict Prevention”, Global Policy, 10(2).
Carnegie Commission on Preventing Deadly Conflict, 1997, Preventing Deadly Conflict. Final Report, Carnegie Corporation of New York.
