خرید و فروش موترهای بدون اسناد در پروان

صدها موتر رنگارنگ در دو طرف جاده اصلی که از مرکز شهر چاریکار مرکز ولایت پروان می‌گذرد، به فروش گذاشته شده. موترهای جاپانی تویتا، جرمنی و کانادایی از نوع کرولا، فورنر، پارادو با مودل ‌های مختلف از ۱۹۹۴ تا ۲۰۱۶ در این نمکایشگاه‌های موتر در معرض فروش قرار داده شده است. اما بسیاری از این موترها بدون اسناد اند. موتر فروشان این نوع موترها را “یک کلید” یاد می کنند. “یک کلید”: اصطلاحی است به مفهوم این که بجز کلید روشن کردن موتر دگر هیچ ملحقاتی مانند اسناد با خود ندارد. ذوالفقار ۴۵ ساله یکی از موتر فروش هاست که هم خودش و همکارانش موترها را وارد می‌کند و در حال حاضر چهار موتر برای فروش دارد که در یکی از نمایشگاه‌ها نگهداری می‌شوند. او گفت: “این موتر‌ها را از ویش، تورخم، جلال آباد میاورند و در این جا خرید و فروش می‌شوند. همه روزه مردم از کابل به خریدن موتر این‌جا می‌آیند و خریداری می‌کنند.” ذوالفقار می‌گوید موترهای قیمت‌بها را به نصف قیمت می‌فروشند، چونکه اسناد ندارند. موترکرولای مودل ۲۰۱۶ را به شش هزار دالر امریکایی می‌فروشند که موتر معادل آن که دارای اسناد است به قیمت پانزده تا شانزده هزار دالر خرید و فروش می‌شود. محمد شاه یکی از خریداران گفت: “از کابل به پروان آمدیم به خریدن موتر. به این‌جا آمدیم که یک موتر خریداری کنم. در قیمت اگر تفاوت هم بیاید موتر نو است، یعنی آنقدر استفاده نشده است.” موتر فروشان می‌گویند از بندر تورخم و منطقۀ ویش در اسپین بولدک موتر‌ها را بدون محصول گمرکی و به گونۀ قاچاق به اینجا می‌آورند. ذبیح‌الله فیضی مسئول گمرک موترها در مستوفیت ولایت پروان می‌گوید قاچاق موتر در افغانستان مانند موارد دگر قاچاق وجود دارد اما اکنون برای محصول گمرکی موترهای قاچاق، حکومت برنامه‌ای را به اجرا گذاشته است. او گفت: “به اساس طرزالعمل وزارت مالیه و مصوبه شورای امنیت ملی فورم درخواستی را مراجعین می‌توانند از وبسایت وزارت دریافت کنند و خودشان خانه‌پری می‌کنند که تمام مشخصات موتر در آن درج می‌شود و ما شصت و امضاء‌شان را می‌گیریم، ما اسناد را روان می‌کنیم به ترافیک، ترافیک این موتر‌ها را بررسی می‌کند که کدام جنایت در موتر صورت نگرفته باشد بالاخره به گمرک راجع می‌سازیم.” برخی از باشندگان ولایت پروان می‌گویند کسانی‌که موترهای بدون اسناد استفاده می‌کنند بیشتر شان نمبرپلیت‌های جعلی دارند که حتی در کابل با آن گشت‌و‌گذار می‌کنند. هارون مبارز آگاه مسایل امنیتی به این باور است که استفاده افراد از موترهای دارای نمبرپلیت جعلی بخشی از تهدیدات امنیتی بشمار می‌رورد: “موتر‌های یک کلید و فاقد اسناد در شهر‌های بزرگ و خرد افغانستان گشت و گذار می‌کنند خود این‌ها یک بخش زیاد تهدیدات امنیتی را تشکیل می‌دهند بخاطر این‌که موتر بدون اسناد است و گروه‌های تروریستی آنرا خریداری و بمب‌گذاری می‌کنند و انفجار می‌دهند که کوچک‌ترین ثبوت از آن پیدا نمی‌شود به همین دلیل یک چالش بزرگ است.” ولی جان سرحدی قوماندان امنیه ولایت پروان است. او می‌گوید این مشکل در تمام افغانستان وجود دارد. اما او به گونۀ اجمالی از اقدام هایی سخن می‌گوید: “در ولایت پروان هم این مشکل موجود بود. در این بخش ریاست جمهوری افغانستان فرمان صادر کرده که به زودترین فرصت تطبیق می‌شود. آن موتر هایی که یک کلی استند باید به گمرک برده شوند و از طریق گمرک اسناد خود را طی مراحل کنند و این‌ها می‌توانند اسناد درست بگیرند.” برای رسیدگی به مشکل موترهای بی‌اسناد، چهارسال قبل هم حکومت اقداماتی را راه اندازی کرده بود اما به جایی نرسید و استفاده از موترهای فاقد اسناد همچنان ادامه دارد.