نگرانی‌ها از تأمین امنیت خط آهن خواف – هرات

قرار است تا چند روز آینده خط آهن خواف – هرات با حضور مقام‌های عالی‌رتبه کشورهای افغانستان و ایران در هرات به بهره‌برداری برسد. بر‌اساس معلومات هیأت اداره مستقل خط آهن افغانستان که برای «هم‌آهنگی برنامه گشایش» این پروژه به هرات سفر کرده‌‌، بخش سوم آن تکمیل شده و کار روی «فاز نخست بخش چهارم» جریان دارد. یکی از نگرانی‌های مهم در مورد این پروژه‌ی بزرگ زیربنایی، تأمین امنیت آن است و طی روزهای اخیر، برخی تحرکات امنیتی در اطراف مسیر خط آهن خواف – هرات در خاک افغانستان روی داده است. این خط ریل از ولسوالی‌های غوریان، زنده‌جان و انجیل هرات می‌گذرد و در چند ماه اخیر این مناطق گواه برخی موارد ناامنی بوده است. مقام‎های محلی هرات، پافشاری دارند که امنیت خط آهن خواف – هرات تامین شده و نیروهای پولیس محافظت عامه این مسوولیت را بردوش دارند و با ایجاد «پاسگاه‌های امنیتی» اجازه ناامنی در این مسیر را نمی‌دهند. برای بازدید از روند کار خط آهن خواف – هرات، همراه چند خبرنگار دیگر راهی ولسوالی غوریان هرات شدیم تا از نزدیک ایجاد زیرساخت‌ها برای بهره‌برداری از این خط ریل در ایستگاه «روزنک» را مشاهده کنیم. مسوولان «کمیسیون گشایش» خط آهن خواف – هرات که از مرکز کشور به هرات آمده‌‌اند، از بهره‌برداری این پروژه در چند روز آینده خبر می‌دهند. آنان تأکید دارند که هم‌آهنگی‌ برای گشایش این خط با ایران انجام شده و مراسم رسمی تا چند روز دیگر در هرات برگزار می‌شود. برخی مقام‌های ارشد اداره مستقل خط آهن افغانستان، که برای بررسی پیش‌رفت کار ساخت گمرک ریلی در ایستگاه روزنک ولسوالی غوریان در سفر به این ولسوالی با خبرنگاران هم‌سفر شدند، از پیش‌رفت «۹۹ درصدی» کار ساخت این ایستگاه ریلی خبر می‌دهند. بر‌اساس معلومات آنان، کارهای باقی‌مانده تا چند روز دیگر تمام می‌شود و این پروژه مهم زیربنایی با حضور مقام‌های عالی‌رتبه راه ‌آهن ایران به بهره‌برداری می‌رسد. محمدیما شمس، رییس اداره خط ‌آهن افغانستان، می‌گوید که با بهره‌برداری از این پروژه، پیش‌بینی می‌شود که حکومت افغانستان در جریان یک‌ سال دست‌کم «۱۰ میلیون دالر» عاید کسب کند. افزون بر این، براساس برآورد اداره خط آهن کشور، احتمال می‌رود که طی سه سال پس از بهره‌برداری از خط آهن خواف – هرات، حکومت افغانستان بتواند تا «۵۰ میلیون دالر» از بابت انتقال کالاهای تجارتی و رفت‌وآمد مسافران عواید گرد‌آوری کند. رییس اداره ‌خط آهن کشور می‌گوید ایستگاه روزنک که هم اکنون کار ساخت آن رو به پایان است، سالانه گنجایش ترانزیت دو میلیون تُن کالاهای وارداتی و صادراتی را دارد و با تکمیل بخش چهارم خط آهن در خاک افغانستان، این ظرفیت به پنج میلیون تن در سال افزایش می‌یابد. محمدیونس قاضی‌زاده، رییس اتاق تجارت و سرمایه‌گذاری هرات، از حکومت می‌خواهد که برای تأمین امنیت این پروژه بیش‌تر تلاش کند. او از سهولت‌هایی که با بهره‌برداری از خط آهن به میان خواهد آمد، سخن می‌گوید و پافشاری دارد که زمینه تبادل کالاهای وارداتی و صادراتی از طریق راه آهن با «هزینه و زمان کم‌تر» فراهم می‌شود. به گفته‌ی او، کالاهای صادراتی کشور از طریق خط آهن خواف – هرات به بازارهای جهانی راه می‌یابد و از طریق «بندر عباس» در ایران سهولت‌های زیادی برای انتقال کالا به کشورهای اروپایی و ترکیه ایجاد خواهد شد. از دید مقام‌های محلی هرات، با بهره‌برداری از خط آهن خواف – هرات، سهولت‌های زیادی برای انتقال کالا و جابه‌جایی مسافران به میان می‌آید و افغانستان می‌تواند از طریق شبکه راه ‌آهن ایران به بندر چابهار، بندرعباس و شبکه راه ‌آهن کشورهای اروپایی دست یابد. داکتر نوراحمد حیدری، معاون والی هرات، می‌گوید حکومت در تأمین امنیت این مسیر قاطع است و نیروهای پولیس محافظت عامه، مسوولیت تأمین امنیت آن را بر‌عهده دارند. معاون والی هرات که برای بررسی وضعیت امنیتی و برنامه‌ریزی مراسم بهره‌برداری از خط آهن خواف – هرات به ولسوالی غوریان سفر کرده بود، از ایجاد پاسگاه‌های امنیتی در فاصله‌های کوتاه برای تأمین امنیت مسیر عبور خط ریل خبر می‌دهد. خط آهن خواف – هرات در چهار قطعه به طول مجموعی ۲۲۵ کیلومتر در کشورهای ایران و افغانستان ساخته می‌شود. دو بخش اول آن از منطقه خواف ایران تا مرز «شمع‌تیغ» افغانستان به طول ۷۶ کیلومتر تکمیل شده و بخش‌های «سوم و چهارم» در خاک افغانستان موقعیت دارد. بخش سوم این خط از منطقه «شمع‌تیغ» آغاز شده و به طول ۶۲ کیلومتر تا روستای «روزنک» در ولسوالی غوریان امتداد یافته است. انتظار می‌رود کار بخش سوم این خط آهن تا چند روز دیگر به پایان برسد. هم‌چنان کار روی «فاز نخست بخش چهارم» از سوی یک شرکت قزاقستانی جریان دارد و تا نُه ماه دیگر تمام خواهد شد. در این اواخر ولسوالی غوریان، جایی که ایستگاه اصلی بخش سوم خط آهن در آن موقعیت دارد، شاهد تحرکات طالبان بود و افزون بر حمله طالبان بر بخش‌های گوناگون این ولسوالی، همین چند روز پیش انفجار ماین سبب زخمی شدن شماری از نیروهای محافظت خط آهن شد. خط آهن خواف – هرات قرار بود حدود ۱۰ سال پیش به بهره‌برداری برسد، اما به دلیل مشکلات اقتصادی ایران پس از تحریم‌های شدید ایالات متحده امریکا بر ضد این کشور و نیز مشکلات امنیتی در خاک افغانستان، گشایش آن با ۱۰ سال تأخیر انجام می‌شود. تاکنون در جریان ریل‌گذاری این خط آهن، به دنبال حملات طالبان، برخی مهندسان ایرانی زخم برداشته و شماری از آنان شهید شده‌اند. با این وجود، چند روز مانده به گشایش رسمی این مسیر، یکی از مهم‌ترین نگرانی‌ها، تأمین امنیت این مسیر از سوی افغانستان است.