کمیته‌ی رهبری شورای عالی مصالحه‌ی ملی آغاز به کار کرد

پس از درخواست اتحادیه اروپا و جامعه جهانی برای آغاز هرچه زودتر کار شورای عالی مصالحه ملی، نخستین نشست این کمیته در نهایت امروز شنبه، پانزدهم قوس، برگزار شد. در نشست افتتاحیه این شورا رهبران سیاسی، رهبران احزاب، رییسان هردو مجلس شورای ملی و نماینده‌گان زنان و جامعه مدنی اشتراک داشتند. محمداشرف غنی، رییس جمهور کشور، در افتتاحیه این نشست سخنرانی و بر ضرورت مشورت دوام‌دار در پیوند به صلح تأکید کرد. غنی گفت که حضور اعضای کمیته رهبری شورای عالی مصالحه ملی در ارگ، پیام واضح برای متحدان افغانستان در منطقه، جهان و به ویژه برای هیأت مذاکره‌کننده دولت دارد. او از ورود مذاکرات به مرحله دوم خبر داد و از هیات مذاکره‌کننده به دلیل پیش‌برد این مذاکرات قدردانی کرد. رییس جمهور غنی گفت مرحله اول نشان داد که «کار آسان نیست»، اما می‌تواند به یک نتیجه برسد. به گفته وی، برای رسیدن به این مهم، وحدت ضروری است و باید روی یک نقشه راه کار شود تا مردم به یک صلح پایدار برسند.
از جانب دیگر رییس جمهور وضعیت پیش‌آمده در روند صلح را «فرصت» و «خطر» هم‌زمان دانست. او گفت که استفاده از این وضعیت‌ها تعلق به وحدت ملی دارد و این رویکرد برای استفاده بیش‌تر از فرصت‌ها و مدیریت خطرها تعیین‌کننده است. به باور رییس جمهور غنی، نظام جمهوریت سرپوش همه است و به کدام فردی تعلق ندارد. وی تصریح کرد که انقطاع نظام موجب بربادی می‌شود و صلح باید در داخل «روند تنظیم شده» که موجب تداوم نظام جمهوریت می‌شود، به پیش برده شود. از سوی دیگر، وی به مرحله پس از صلح اشاره کرد و گفت که تطبیق آن بسیار مهم است. به گفته او، مملکتی که ۹۰ درصد مردم آن با درآمد روزانه‌ کمتر از دو دالر زنده‌گی می‌کنند، چگونه می‌شود که در آن صلح را تطبیق کرد! غنی افزود، حکومت مسوولیت تاریخی دارد که نهادهای دولتی را به گونه‌ای تحکیم کند تا صلح تطبیق شود، زیرا به گفته رییس جمهور، انجام این کار توسط اداره‌های بی‌کفایت صورت نمی‌گیرد. او گفت: «در این ماحول، خودکفایی حرف اصلی است. ماحول تغییر کرده است و بالای کمک‌های دنیایی اتکا کرده نمی‌توانیم. به آن مقیاسی که نیاز داریم، باید آستین را بر بزنیم و خود را انسجام دهیم. فضل خدا مملکت دارای منابع وسیع هستیم، اما جهت واضح است که انسجام آن ضرور است. نقشه که شما بزرگان بالای آن کار خواهید کرد، هم تدبیر و هم حمایت قاطعیت می‌خواهد و باید به سوالات دشوار پاسخ داشته باشیم که ما را به مقصد برساند.»
رییس جمهور ‌هم‌چنان گفت که اراده، همت و تعهد مردم به صلح بی‌مانند است و مردم صلح را می‌خواهند. او گفت، وظیفه حکومت این است که صلح بیاورد. با این حال غنی با تاکید بر این‌که از راه‌های رفته شده اما بی‌نتیجه باید درس گرفته شود، گفت که معیار برای مردم افغانستان ختم خشونت چهل سال گذشته است. او بیان کرد که مردم افغانستان صلح سمتی، تنظیمی و قومی نه، بلکه صلح ملی می‌خواهند. از این رو وی از مردم خواست که در یک صف قرار بگیرند تا اراده‌ سیاسی دولت قوی‌تر شود. غنی تاکید کرد که دولت و ملت افغانستان اراده‌‌‌شان برای صلح را نشان داده‌اند و اکنون نیاز است که طالبان نیز اراده سیاسی‌شان را نشان دهند، زیرا تنها گذاشتن این بار سیاسی بر شانه‌های دولت و ملت، کار درستی نیست. از سویی‌ هم رییس جمهور بیان کرد که قوانین بازی باید در مذاکرات صلح مشخص باشد و در صورت تعدیل، اراده‌ ملت در آن باید واضح شود. او در مورد همکاری‌های بین‌المللی و منطقه‌ای گفت که افغانستان دوست و دشمن دایمی ندارد، بلکه منافع دایمی دارد و باید مملکتی ساخته شود که با همه منافع ایجاد کند و مخالف «هیچ‌ کسی» نباشد. او اجماع منطقه‌ای برای تطبیق صلح را مهم دانست و گفت که از نگاه مناسبات بین‌المللی معادله‌ واضح باید وجود داشته باشد تا تمام همکاری‌ها وابسته به تحکیم نظام، استقلال و خود‌اتکایی شود. او به طالبان خطاب کرد و گفت: «توپ در میدان شما است. آیا برای فیصله حاضر هستید و اراده سیاسی دارید تا در دور دوم مذاکرات از مسایل تشریفاتی به مسایل اساسی برویم؟ لطفاً خون‌ریزی را متوقف کنید، زیرا این کار همت و اراده می‌‌خواهد و ما در انتظار آن هستیم.»
عبدالله: صلح نیازمند قربانی است
عبدالله عبدالله، رییس شورای عالی مصالحه ملی، در این نشست، آغاز کار کمیته رهبری این شورا را برای تقویت اجماع ملی گامی موثر دانست. او گفت که هیأت مذاکره‌کننده برای پیش‌برد مذاکرات صلح به هدایت این شورا ضرورت دارد و موجودیت این شورا برای تأمین صلح در کشور حیاتی است. او فلسفه وجودی شورای عالی مصالحه ملی را تصمیم‌گیری و ایجاد اجماع در مورد صلح دانست. او گفت که راه این شورا براساس منافع ملی و مصلحت افغان‌ها ترسیم شده و منافع مردم در مذاکرات و تلاش‌های صلح «خط سرخ» این شورا را تشکیل می‌دهد. عبدالله افزود که پس از این کمیته رهبری شورای عالی مصالحه ملی به‌ گونه منظم و هدف‌مند نشست‌هایش را برگزار می‌کند. وی خاطر‌نشان کرد که در این شورا رهبران احزاب سیاسی و جامعه مدنی عضو اند و برای این‌که اجماع مردم افغانستان در این شورا حفظ شود، با اقشار مختلف صحبت شده است. وی اما بیان کرد که از میان رهبران احزاب سیاسی تنها گلبدین حکمتیار و صلاح‌الدین ربانی عضویت‌شان در این شورا را نپذیرفته‌اند. او اما تصریح کرد که آن‌ها پذیرفته‌اند تا در پروسه صلح با این شورا همکار باشند.
از سوی دیگر رییس شورای عالی مصالحه ملی تاکید کرد که مردم افغانستان خواستار یک صلح با‌عزت، پایدار و سراسری و خواهان حفظ نظام و دست‌آوردهای چند سال ‌اخیر هستند و این شورا نیز به آوردن آن تعهد دارد. به عقیده او، در این برهه‌ زمانی تقاضای مردم افغانستان برقراری آتش‌بس و یا از بین رفتن دشمنی است. وی بیان کرد که خشونت‌ها مانع اصلی رسیدن به صلح بوده و سبب ناامیدی در میان مردم شده است. رییس شورای عالی مصالحه ملی تاکید کرد که با ادامه خشونت‌ها بقای هیچ کسی تضمین نمی‌شود و این کار تنها نابودی افغانستان را در قبال دارد. او گفت: «به عنوان یک ضرورت برای ختم جنگ، کوشش اصلی همه‌ ما متمرکز به تحقق همین هدف خواهد بود. در حالی که حکومت وظایف خود را انجام می‌دهد، ما وعده می‌دهیم که بدون کم‌ترین مداخله در امور روزمره حکومتی، خود را تنها برای تحقق این هدف بزرگ مردم افغانستان وقف کنیم.»
آقای عبدالله ‌هم‌چنان بیان کرد که اکنون برای ختم جنگ اراده سیاسی به وجود آمده است. او از شهروندان به ویژه کسانی که زیر حاکمیت گروه طالبان زنده‌گی می‌کنند، خواست که نقش کلیدی و اساسی‌شان را در روند صلح به گونه جدی و کامل بازی کنند. او گفت که صلح به معنای بازگشت به گذشته نیست و برای تحقق آن باید تلاش شود تا همه اقشار مردم افغانستان خود را در آن برنده حس و از آن حمایت کنند. عبدالله هم‌چنان به رهایی زندانیان اشاره کرد و افزود که حکومت با رهایی آنان گام بزرگی در راستای صلح برداشت و این امر از سوی لویه‌جرگه مشورتی صلح مورد تایید مردم قرار گرفت. او گفت این کار نشان می‌دهد که مردم افغانستان برای رسیدن به صلح حاضر به دادن قربانی هستند.
رییس شورای عالی مصالحه ملی در بخشی دیگر از سخنانش به اجماع بین‌المللی و منطقه‌ای اشاره کرد و گفت که افغانستان برای رسیدن به صلح، ثبات و رفاه، نیازمند اجماع جهانی در حمایت از صلح پایدار، توسعه و ثبات سیاسی است. وی خاطر‌نشان کرد که برای اجماع منطقه‌ای صلح به کشورهای همسایه و منطقه سفر داشته و آنان نیز از روند صلح به رهبری حکومت افغانستان حمایت کرده‌اند. از سوی دیگر وی از هیات مذاکره‌کننده حکومت قدردانی کرد و گفت این هیات در مذاکرات صلح ثابت کرده که تعهد واقعی برای رسیدن به صلح و منافع مردم افغانستان دارد. او تیم مذاکره‌کننده دولت را یک تیم همه‌شمول خواند و گفت: «آ‌ن‌ها تیم همه‌شمول هستند، تصویر امروز افغانستان را انعکاس می‌دهند. در آن‌جا علما، خواهران و جوانان است. از نهادهای مدنی نماینده‌گی صورت گرفته است. تنها حضورشان نشان می‌دهد که افغانستان یک افغانستان متفاوت نسبت به گذشته است.»
سیاسیون: بحث صلح از دو حوزه انتخاباتی بیرون شود
حامد کرزی، رییس جمهور پیشین کشور، در نشست افتتاحیه شورای عالی مصالحه ملی گفت که صلح آرزوی دیرینه مردم افغانستان است. او گفت که آوردن صلح وظیفه‌ دینی و انسانی شهروندان به ویژه رهبران سیاسی کشور است. کرزی تاکید کرد که باید به افغان‌کشی نقطه پایان گذشته شود، از این رو رهبران سیاسی باید اتحاد کنند و پروسه صلح را به موفقیت برسانند. او گفت: «آرزوی ما کامیابی پروسه و رسیدن به صلح است.» وی بیان کرد که مردم افغانستان رنج دیده‌اند و باید برای آوردن صلح تلاش صورت گیرد تا شهروندان کشور شاهد «دست بریده» و «پای بریده» نباشند. از سوی دیگر وی اعضای شورای عالی مصالحه ملی را نا‌تکمیل خواند و گفت که باید برخی چهره‌های سرشناس دیگر که برای رسیدن به صلح تلاش کرده‌اند، نیز دعوت شوند. او از اسپنتا، عبدالکریم خرم و برخی از چهره‌های سیاسی دیگر نام برد و گفت که باید به این شورا دعوت شوند.
محمدیونس قانونی، معاون رییس جمهور پیشین، نیز بیان کرد که جای بعضی از چهره‌ها در این نشست خالی است و باید با دعوت افراد باقی‌مانده ترکیب شورای عالی مصالحه ملی تکمیل شود. این در حالی است که پیش از این رییس جمهور با عضویت برخی چهره‌ها از جمله با عضویت رحمت‌الله نبیل، فرخنده زهرا نادری و سیداسحق گیلانی مخالفت کرده است. با این همه او از افتتاح شورای عالی مصالحه ملی استقبال کرد و گفت که در میان انبوهی از خبرهای بد، دو خبر گوش مردم افغانستان را نوازش داده است. او از توافقات در مذاکرات صلح و افتتاح شورای عالی مصالحه ملی به عنوان دو خبر خوش یاد کرد و گفت که این دو خبر سبب خوش‌بینی‌ها در میان مردم شده است.
قانونی مذاکرات صلح را مساله مهم و جدی خواند و از رییس جمهور غنی و عبدالله عبدالله خواست که روند صلح را از دو حوزه انتخاباتی بیرون کنند. او گفت که صلح مساله مهم است و صرفاً کار دولت و شورای عالی مصالحه ملی نیست و باید به مردم تعلق داشته باشد. وی افزود، این بسیار مهم است که صدای مردم و نسل جوان در طرح صلح انعکاس داشته باشد. از جانب دیگر قانونی بیان کرد که باید تصمیم‌گیری به شورای عالی مصالحه ملی انتقال داده شود. به گفته او زمانی که تصویر از یک‌جا و تصمیم از جای دیگر باشد، تصمیم‌های مختلف گرفته می‌شود. او گفت: «این دو بخش باید توحید شود. اگر بین تصمیم‌گیری و تصویرگیری تفکیک قایل شویم، ممکن است تصمیم‌های مختلف صورت گیرد.»
هم‌چنان محمدکریم خلیلی، معاون پیشین ریاست جمهوری نیز از هیأت مذاکره‌کننده دولت قدردانی کرد و گفت که آن‌ها وحدت، همدلی، صلابت و نماینده‌گی خود را حفظ کردند. خلیلی تأکید کرد که با وحدت و همسویی قشر سیاسی، عقبه جبهه‌ی هیأت در کابل مستحکم شود. او افزود که راه حل صلح عزت‌مندانه با مکانیسم برد-برد است.
محمداسماعیل خان از رهبران جهادی گفت، در صورتی که باور به صلح وجود داشته باشد، دست‌یابی به آن ناممکن نیست. او فرصت کنونی را تاریخی خواند و گفت که با وحدت سیاسی و دست به دست هم‌دادن می‌توان به صلح دست یافت.
محمد محقق، رهبر حزب وحدت اسلامی مردم افغانستان از پیش‌رفت‌ها در مذاکرات صلح استقبال کرد و گفت که در این روند نباید ذوق‌‌زده و احساساتی عمل شود. به باور محقق، برای رسیدن به صلح راه درازی در پیش است؛ زیرا هنوز هم در این روند روحیه زیاده‌طلبی موجود است. وی بر حفظ نهادها و دست‌آوردها تأکید کرد و گفت که صلح در سایه‌ی فروپاشی و هرج و مرج به وجود نخواهد آمد.
عطا محمد نور، رییس اجرایی جمعیت اسلامی از تیم مذاکره‌کننده قدردانی کرد و گفت که آنان خوب درخشیدند. وی نیز مثل سایر رهبران سیاسی بر حفظ دست‌آوردها، نهادها و تأسیسات عمومی و نهادهای امنیتی کشور تأکید کرد و گفت که ترکیب رهبری صلح باید جامع و همه‌شمول باشد و دیدگاه‌های اقوام و شهروندان کشور در روند صلح در نظر گرفته شود.
تأکید بر حفظ نظام جمهوریت در فراز و فرودهای صلح
در همین حال عبدالرب‌ رسول سیاف، از چهره‌های سیاسی کشور، گفت که مردم افغانستان بیش از دو میلیون قربانی برای شکل‌گیری نظام موجود داده‌اند و نباید این نظام فرو بپاشد. او از رهبران حکومت خواست که برای آوردن صلح وحدت‌شان را حفظ و صف‌شان را طوری تنظیم کنند که در برابر هر نوع ضربات محکم باشد. سیاف تأکید کرد که دولت باید با مردم نزدیک شود و صف داخلی در روند صلح را محکم‌تر کند. این چهره سیاسی تصریح کرد که دولت بیش از گروه طالبان به صلح نیاز دارد، از این رو باید آن را مسوولیت دینی و انسانی‌اش بداند. او گفت که دولت باید برای تامین صلح بکوشد که حاکمیت ملی و چتر کنونی در چوکات آن حفظ شود. او تاکید کرد که با تمام قوا با شورای عالی مصالحه ملی همکار است و در راه رسیدن به صلح تلاش خواهد کرد.
محمدحنیف اتمر، وزیر خارجه، بیان کرد که مردم افغانستان باید در روند صلح و تشکیل و توسعه اجماع ملی‌شان نقش کلیدی خود را ایفا کنند. او گفت که مردم روی مقصد نهایی و روند صلح اجماع دارند، اما نگرانی‌هایی وجود داشت که دولت عین اجماع را دارد یا خیر. وزیر خارجه در این مورد گفت که مقصد نهایی دولت صلح با‌عزت و پایدار است. او گفت که دولت در تلاش است تا اجماع مردم را در مقصد نهایی صلح حفظ کند و آن را توسعه ببخشد. اتمر ابراز داشت که افتتاح شورای عالی مصالحه ملی اطمینان خاطر برای همکاران و شرکای بین‌المللی افغانستان و طالبان است. او افزود که جامعه جهانی در نشست جینوا کمک‌های‌شان را به برقراری صلح مشروط کرده است که مقصد نهایی آن حفظ نظام و دست‌آوردهای آن است.
در همین حال بابر فرهمند، معاون اول شورای عالی مصالحه ملی، در این نشست گفت که نتیجه نهایی روند صلح در تاریخ به نام نسل رهبران سیاسی رقم خواهد خورد. او گفت که نسل حاضر تطبیق‌کننده‌ هستند و نسل آینده نیز از آن مستفید می‌شوند و به آن افتخار خواهند کرد، بنابراین تصامیمی که گرفته می‌شود، باید همه‌شمول، همه‌جانبه و بی‌نهایت سنجیده شده باشد. او گفت که مردم نباید آن‌قدر خوش‌باور باشند که همه ارزش‌های ملی، مردمی، دموکراتیک و انسانی مردم افغانستان قربانی این روند شود و نه آن‌قدر بدبین باشند که این فرصت تاریخی بدون نتیجه از دست برود. فرهمند افزود که در هر دو صورت تاریخ در مورد رهبرانی که در این شورا عضویت دارند، قضاوت خواهد کرد. او گفت که نسل کنونی ضمن حفظ ارزش‌های ملی و مردم‌سالاری، تامین عدالت واقعی و مشارکت اقوام، زنان، اقلیت‌ها و همه اقشار جامعه، انتظار دارند که صلح پایدار و با‌عزت در کشور حاکم شود.
گفتنی است که شورای عالی مصالحه ملی براساس توافق‌نامه سیاسی میان دو تکت انتخاباتی «دولت‌ساز» و «ثبات و هم‌گرایی» ایجاد شد. پس از اعلام نتیجه پر‌چالش انتخابات، هر دو تکت انتخاباتی خود را برنده اعلام کردند و هر کدام مراسم تحلیف به جا آوردند. سرانجام برخی چهره‌‌ها‌ی سیاسی برای حل مشکل پیش‌قدم شدند و رهبران دو تیم را قانع کردند تا ریاست شورای عالی مصالحه ملی برعهده عبدالله عبدالله باشد. سرانجام این شورا پس از هفت ماه تاخیر تشکیل شد و اعضای آن را رهبران سیاسی و شخصیت‌های ملی تشکیل می‌دهند. آنان در مسایل مهم ملی به رییس جمهور کشور مشوره می‌دهند. هم‌چنان قابل یادآوری است که شورا روند صلح را مدیریت می‌کند و هیات مذاکره‌کننده به رهنمایی کمیته رهبری شورای عالی مصالحه ملی کار و مطابق مصوبه و رهنمایی آن عمل می‌کند.