غنی در نشست استانبول با رد طرح آمریکا پیشنهاد انتخابات زودهنگام خواهد داد

منبعی از ارگ ریاست جمهوری تایید کرده که محمد اشرف غنی، رئیس‌جمهور در نشست صلح ترکیه، پیشنهاد برگزاری انتخابات زودهنگام طی شش ماه آینده را ارایه خواهد کرد. این منبع افزوده که ریاست‌جمهوری روی بسته پیشنهادی دولت برای نشست ترکیه که در ماه آینده برگزار می‌شود کار می‌کند که برگزار انتخابات زودهنگام بخشی از آن است. در همین حال خبرگزاری رویترز نیز به نقل از دو مقام ارشد نوشته است که این برنامه آقای غنی در برابر پیشنهاد آمریکا به خاطر حل بحران سیاسی در کشور و به عنوان بخشی از برنامه صلح با طالبان در نظر گرفته شده است. پیشنهاد دولت آمریکا از جمله برگزاری نشست‌های مسکو و استانبول برای تصمیم‌گیری درباره ساختار سیاسی افغانستان، روند صلح با طالبان و توافق دولت و چهره‌های سیاسی با طالبان درباره آینده سیاسی و ایجاد “دولت انتقالی صلح” است که به گفته این مقام‌ها آقای غنی آن را رد کرده است. محمد نعیم، سخنگوی دفتر سیاسی طالبان در قطر درباره برگزاری انتخابات زودهنگام در افغانستان گفته است این گروه موضوع نشست ترکیه را زیر بررسی قرار دارد. آقای نعیم افزوده: “هرگاه در رابطه به این موضوع تصمیم گرفته شود، بعدا دیگر موضوعات بحث می‌شود.” این مقام‌ها گفته‌اند که آقای غنی ماه آینده پیشنهاد خود را در یک گردهمایی بین المللی در ترکیه که به خاطر صلح افغانستان برگزار می‌شود، ارایه و رد پیشنهاد واشنگتن برای ایجاد دولت موقت را مطرح خواهد کرد.
آن‌چه که امروز از طرح پیشنهادی رئیس جمهوری برای نشست ترکیه رسانه‌ای شده، موضوعات چندان تازه‌ای به نظر نمی‌رسد. برآیند رمزگشایی صحبت‌ها و مواضع اخیر آقای غنی نشان می‌دهد که رئیس جمهوری افغانستان خواهان چه نوع نقشه‌راه صلحی است؛ از جمله این‌که یک هفته پیش گفته بود: “اگر طالبان فردا برای انتخابات آماده باشند، ما هم آماده هستیم؛ اما بدون انتخابات، حاضر به انتقال قدرت به جانشین خود نیستم.” این موضع آقای غنی در حالی‌که نقطه قوت او محسوب می‌شود، پاشنه آشیل و نقطه ضعف طالبان نیز هست. زمانی که پای آمریکا و کشورهای غربی وارد مسئله افغانستان می‌شود، تاکید بر اصولی که برای آن‌ها نیزارزشمند است، می‌تواند برگ برنده آقای غنی در برابر قدرتی باشد که این اصول برا‌ی‌شان ارزش نداشته است. دست‌کم برای افکار عمومی در کشورهای غربی اصل واگذاری قدرت از مسیر انتخابات موضوعی نیست که به آن توجه نشود، به‌ویژه این‌که گفته می‌شود برای رسیدن به چنین ارزش‌های دموکراتیک، شهروندان این کشورها در افغانستان قربانی داده‌اند.
حالا در وضعیتی که آمریکا از در صلح با طالبان وارد شده و خواهان برپایی اداره موقت با حضور طالبان است، آقای غنی بر نقشه راه صلحی تاکید می‌کند که انتخابات نقطه مرکزی آن است. این شرط از یک‌طرف برای بسیاری از مردم افغانستان و کشورهای غربی (دست‌کم شهروندان این کشورها) قابل قبول است و محبوبیت دارد و از طرف دیگر اصلی است که طالبان نه تنها یک‌بار آن‌را برگزار نکرده‌اند، بلکه ظاهرا موافق با آن نیز نیستند و موضع فعلی‌شان هم چندان روشن نیست. با این حساب اگر آقای غنی با همین فرمول پیش برود و بتواند طرح خود را به طرف‌های ذی‌دخل در مسئله افغانستان بقبولاند، می‌شود گفت به‌نحوی طالبان در گوشه رینگ قرار خواهند گرفت، و این چیزی است که ارگ به آن زیاد تمایل دارد. در این صورت طالبان باید موضع خود را مشخص بسازند که با انتخابات چه خواهند کرد؟ از دیدی می‌شود گفت شاید یکی از دلایل پافشاری آقای غنی بر این موضوع، بلاتکلیفی طالبان (اگر نگوییم مخالفت) در قبال انتخابات باشد. بنا به توافقنامه‌ای که آمریکا در فوریه/فبروری ۲۰۲۰ در زمان ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ با گروه طالبان امضا کرد، نیروهای آمریکایی باید افغانستان را تا کمتر از یک و نیم ماه دیگر ترک کنند. اما جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا گفته است که خروج کامل نیروهای کشورش از افغانستان در ضرب الاجل تعیین‌شده، در اول مه سال جاری “خیلی سخت” خواهد بود. در همین حال زلمی خلیلزاد، نماینده آمریکا در امور صلح افغانستان اخیرا در سفری به افغانستان طرح دولت آمریکا برای حل بحران سیاسی افغانستان را به دولت پیشکش کرد. دولت تاکنون به صورت صریح از این طرح استقبال نکرده است. اما معاون اول رئیس‌جمهوری مخالفت شدید خود را ابراز کرد و گفت هرگز آن را امضا نخواهد کرد. در پی آن، نامه‌ای از آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا به محمد اشرف غنی، رئیس‌جمهوری در رسانه‌ها افشا شد که در آن با لحنی شدید درباره وضعیت افغانستان هشدار داده شده بود و بر تسریع روند صلح تاکید داشت. نظر به پیشنهاد آمریکا در ۲۸ حوت هیات‌های دولت و طالبان همراه با نمایندگان چهار کشور آمریکا، روسیه، چین و پاکستان در نشست یک روزه در مسکو روند صلح افغانستان را بررسی کردند. همچنین قرار است در ماه آینده نشستی به زودی در استانبول ترکیه برگزار شود. گفته می‌شود در نشست استانبول نقشه‌راه آینده سیاسی افغانستان تعیین خواهد شد.