شکایت کشاورزان شمال کشور از توقف صادرات هنگ

همزمان با فرا‌رسیدن فصل کشت گیاه هنگ در کشور، شماری از کشاورزان از افزایش بهای بذر و توقف صادرات این نبات کم‌یاب شکایت دارند. کشاورزان می‌گویند که بهای نهال و انغوزه‌های این گیاه نسبت به سال‌های گذشته تا سه برابر افزایش یافته و صادرات آن به هند و کشورهای دیگر متوقف شده است.
تعلیق روابط تجاری میان افغانستان و آسیای میانه، از دلایل افزایش بهای بذر هنگ عنوان می‌شود. کشاورزان در شمال کشور از مسوولان وزارت تجارت و صنعت و وزارت زراعت، آبیاری و مال‌داری طالبان می‌خواهند تا زمینه صادرات این گیاه را فراهم کنند.
عبدالسلام حدود ۴۰ جریب زمین زراعتی دارد و ۲۵ سال می‌شود در سمنگان مشغول کشاورزی است. این کشاورز می‌گوید که فصل کشت هنگ در ماه عقرب شروع شده و کشاورزان نظر به تجربه‌ای که دارند، تخم آن را پس از آماده‌سازی در زمین‌های للمی و آبی کشت می‌کنند. عبدالسلام می‌افزاید، نظر به این‌که بذر هنگ گران و صادرات محصول آن متوقف شده است، از پرورش این گیاه دل‌سرد شده و قصد دارد به کشت گیاهان بدیل روی بیاورد.
محمد‌حنیف، کشاورز دیگری در ولسوالی خرم و سارباغ ولایت سمنگان است. او از مدت هشت سال به این‌سو مشغول کشت و پرورش هنگ می‌باشد. این کشاورز می‌گوید: «سال‌های قبل هنگام گردآوری محصولات هنگ پول مناسبی به دست می‌آوردم، اما امسال دل‌گرمی چندانی به ادامه کشت هنگ ندارم.» محمدحنیف می‌افزاید: «مسوولان طالبان در وزارت‌های زراعت و تجارت هیچ طرحی برای فروش محصولات کشاورزان از قبیل هنگ در بازارهای جهانی ندارند.»
به گفته این کشاورز، در صورتی که وزارت‌های زراعت و تجارت تحت مدیریت طالبان برای فروش محصولات هنگ بازار مناسبی در کشور ایجاد کنند و روند صادرات آن را فراهم بسازند، کشاورزان دوباره دل‌گرم کشت و پرورش هنگ خواهند شد.
کشاورزان در حالی از افزایش بهای بذر هنگ شکایت دارند که در حال حاضر یک کیلوگرام تخم هنگ تاجیکی در بازار شهر ایبک بین ۱۰ تا ۳۰ هزار افغانی، تخم هنگ وطنی بین ۱۱ تا ۱۸ هزار افغانی و تخم هنگ قزاقستانی بین پنج تا ۱۰ هزار افغانی به فروش می‌رسد. همچنان یک اصله نهال یک‌ساله هنگ بین ۱۰ تا ۲۰ هزار افغانی و یک اصله نهال دو یا سه ساله این گیاه تا ۳۰ هزار افغانی نظر به جسامت آن، به فروش می‌رسد.
از این پیش اما در اواخر دوره جمهوریت کشاورزان یک کیلوگرام تخم هنگ را بین یک تا ۱۲ هزار افغانی خریداری می‌کردند. دلیل افزایش بهای بذر هنگ در شمال، توقف تعامل و روابط تجاری با کشورهای آسیای میانه خوانده می‌شود.
کشاورزان به این باورند که افزایش بهای بذر و نهال هنگ سبب می‌شود که آنان به کشت تریاک روی بیاورند. آنان از وزارت تجارت و صنعت و وزارت زراعت، آبیاری و مال‌داری طالبان می‌خواهند تا زمینه را برای صدور این گیاه به هند و کشورهای دیگر جهان فراهم کنند.
با سقوط نظام جمهوری به دست طالبان در اسد سال گذشته‌، دهلیزهای هوایی میان افغانستان و هند برای مدتی طولانی مسدود شد. مسوولان وزارت تجارت و صنعت زیر اداره طالبان می‌گویند که در سال گذشته خورشیدی تنها ۳۰ هزار تُن کالا به هند صادر شده و تلاش‌ها برای افزایش آن جریان دارد. در این میان اما از صادرات نبات هنگ تذکر نرفته است. این دهلیز هوایی در ماه عقرب امسال دوباره فعال شده است، اما روند صادرات از آن تاکنون به‌گونه عادی آغاز نشده است.
از سوی دیگر، مسوولان ریاست زراعت، آبیاری و مال‌داری در سمنگان، خلاف ادعای کشاورزان می‌گویند که کاشت هنگ در این ولایت نسبت به سال‌های گذشته افزایش یافته و به همین دلیل بهای بذر و نهال آن بالا رفته است. محمود صدیقی، آمر منابع طبیعی و جنگلات ریاست زراعت و مال‌داری سمنگان می‌گوید، نظر به اطلاعاتی که این ریاست از مرکز و ولسوالی‌های سمنگان از طریق شورای کشاورزان گردآوری کرده، در سطح این ولایت بین ۲۰ تا ۳۰ هزار هکتار زمین للمی و آبی زیر کشت گیاه هنگ قرار دارد.
این مسوول ریاست زراعت طالبان در سمنگان می‌افزاید که بر‌اساس تجربه دهقانان کشت هنگ در زمین‌های آبی به‌صورت فنی پرورش می‌یابد و در مدت دو تا سه سال و در زمین‌های للمی در مدت چهار تا شش سال حاصل می‌دهد.
خاک، آب و هوای ولایت‌های شمال کشور برای پرورش گیاه هنگ بسیار مناسب ارزیابی شده و کشاورزان این ولایت‌ها در پرورش این گیاه مهارت ویژه‌ای کسب کرده‌اند. از سوی دیگر، کشاورزان طی چند سال پسین به اهمیت اقتصادی این گیاه کم‌یاب نیز پی برده و در ترویج کاشت و پرورش آن بیشتر می‌کوشند.
در دوره جمهوریت تلاش‌های زیادی صورت گرفت تا زعفران و هنگ در کشور جای‌گزین کوکنار شود. نبات هنگ دارای ترکیب‌های اثربخش دارویی است و به ‌دلیل اثرات درمانی، برای انسان‌ها و حیوانات در صنعت دواسازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. بر‌اساس معلومات وزارت زراعت، ولایت‌های فاریاب، سمنگان، بغلان، جوزجان، بلخ و کندز از تولید‌کننده‌گان اصلی هنگ در کشور شمرده می‌شوند.
در دوره جمهوریت خریدار اصلی هنگ افغانستان، هند بود و سالانه ده‌ها تُن محصول این نبات به آن کشور صادر و میلیون‌ها دالر امریکایی از این طریق در عواید ملی اضافه می‌شد، اما پس از تسلط طالبان بر کشور، روابط تجاری از جمله روند صادرات این نبات به هند به صفر رسیده است.