هشدار مقام پاکستانی نسبت به ساخت آن

مطیع الله عابد، سخنگوی این وزارت امروز گفت، پس از مشخص شدن بودجه، کار ساخت این بند نیز آغاز خواهد شد:
“سروی، دیزاین و پروژۀ بند گمبیری تکمیل شده است و با موجودیت بودجه کارش آغاز می‌شود.”
سخنگوی وزارت انرژی و آب حکومت طالبان در مورد اظهارات اخیر جان اچکزی سرپرست‌ وزارت اطلاعات بلوچستان اظهار نظری نکرد، اما پیش از این عبداللطیف منصور، سرپرست این وزارت در مصاحبه با یک تلویزیون خصوصی گفته بود که برای ساخت بندها در افغانستان به اجازۀ کسی نیاز ندارند.
جان اچکزی روز یک‌شنبه مدعی شد که طالبان در حال برنامه‌ریزی برای ساخت بند در امتداد دریای کنر هستند و آنها در این مورد با یک شرکت هندی گفتگو کرده اند.
او در صفحۀ ایکس خود یا تویتر سابق این تصمیم را یک طرفه و به معنای دشمنی با پاکستان خواند و هشدار داد که اگر این کار بدون مشارکت پاکستان انجام شود، منجر به افزایش تنش و درگیری خواهد شد.
جان اچکزی افزود که اگر این بند ساخته شود، می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر آب جاری به سمت پاکستان داشته باشد.
اما نجیب‌الله سدید، کارشناس مدیریت آب، اظهارات این مقام پاکستانی را رد می‌کند و می‌گوید که اعمار بند در منطقۀ دشت گمبیری و در امتداد دریای کنر تأثیر چندانی بر جریان آب این دریا به سوی پاکستان نخواهد داشت:
“اظهارات این مقام پاکستانی بسیار مبالغه‌آمیز است، اول این که این بند یک بند بسیار کوچک است و بالای دریا ساخته می‌شود و آب را ذخیره نمی‌کند، در حقیقت بخاطر تولید برق است آب را استفاده می‌کند، ظرفیت این بند بسیار کوچک است ۴۵ میگاوات برق تولید می‌کند و مقداری هم زمین‌های زراعتی را در دشت گمبیری تحت آبیاری قرار خواهد داد.”
آقای سدید می‌گوید، پاکستان ۷۷ درصد از آب حوضۀ دریای کابل را مصرف می‌کند که نسبت به افغانستان پاکستان سود بیشتری می‌برد، اما به گفتۀ او، افغانستان بالای تمام دریاهایی که آب آن به پاکستان می‌رود می تواند بند برق اعمار کند.
او افزود، طبق بررسی بانک جهانی، تنها ۳ تا ۱۰ درصد از آبی که به پاکستان می‌رود را می‌توان کاهش داد که آب زیادی نیست.
نجیب آقا فهیم، یکی دیگر از کارشناسان مدیریت آب می‌گوید که اجرای پروژه‌های بزرگ و اساسی مانند بندها نیازمند دانش، تجهیزات و منابع مالی تخصصی است که طالبان در حال حاضر آن را ندارند، اما او می‌افزاید که پاکستان قبلاً در مسیر آب‌های افغانستان بندهای برق اعمار کرده است که با افغانستان هیچ نوع مشوره صورت نگرفته است:
“پاکستان ده‌ها پروژه را در این حوزۀ دریایی طی سالیان گذشته طرح و تطبیق کرده و در هیچ موردی به افغانستان مراجعه نکرده و افغانستان را در جریان قرار نداده و از افغانستان اجازه نخواسته است. بنااً این حق را ندارد که به صورت یک‌جانبه از افغانستان بخواهد که بخاطر تطبیق یک پروژه زیربنایی اجازۀ پاکستان را بدست بیاورد.”
قابل یادآوری است که در ماه عقرب سال جاری کمپاین آنلاینی برای ساخت بند بر روی دریای کنر آغاز شد که در آن برخی از حامیان طالبان همراه با دیگر افغان‌ها شرکت داشتند.
دریای کنر ۴۸۰ کیلومتر طول دارد که همراه با برخی منابع آبی کوچک دیگر به دریای چترال می‌ریزد. این دریا که از کنر و ننگرهار می‌گذرد، در منطقۀ سمرخیل جلال‌آباد به دریای کابل می پیوندد و به سمت پاکستان می‌رود.
هر چند از زمان حکومت سردار محمد داوودخان به این سو بسیاری از حکومت‌ها وعدۀ اعمار بند بر روی دریای کنر را داده اند، اما این وعده‌ها تا کنون عملی نشده است.