۲۰۲۴، سال تحولات سیاسی در جهان

۲۰۲۴، سال تنوع سناریوهای ژیوپلیتیک و ژیواستراتژیک است. بیش از ۴ میلیارد نفوس جهان در سال ۲۰۲۴ به پای صندوق‌های رای خواهند رفت و زعیم کشورهای خود را انتخاب خواهند کرد. کشورهایی مانند ایالات متحده امریکا، روسیه، انگلستان، هند، تایوان و بنگله‌دیش شاهد برگزاری انتخابات خواهند بود. بحران‌های اوکراین، فلسطین، تایوان، احتمال درگیری در خاور میانه بین اسراییل و اعراب، عدم قاطعیت در بهای انرژی و رویدادهای غیرمنتظره دیگر به دلیل تغییرات اقلیمی ممکن است باعث تحولاتی شود که عمیقاً سیاست بین‌المللی را تحت تاثیر قرار دهد.
طی ۲۴ ماه گذشته، ۷۸ درگیری در سراسر جهان شروع شده است که این وضعیت نشان می‌دهد که سیستم بین‌المللی به یک سو و یک جهت گام برنمی‌دارد و جهان چندقطبی شده است.
تغییر و تحول در سیستم جهانی همچنان نامشخص بوده و موضع و جهت امریکا در این مقطع مهم است. چالش جدی در مقابل موقعیت و پرستیژ جهانی امریکا قرار دارد. تمایل جدی برای حمله به مواضع نظامی امریکا در خاور میانه به عنوان وضعیتی ظاهر می‌شود که حضور نظامی امریکا را در خاور میانه و در سراسر جهان به خطر می‌اندازد. از نظر دیپلماتیک نیز به نظر می‌رسد که برتری اخلاقی امریکا از بین رفته است. به‌خصوص پس از جنگ غزه، چنین مشاهده می‌شود که دیپلماسی امریکایی اعتبار خود را از دست داده است. هدف دولت بایدن برای ایجاد نظم بین‌المللی مبتنی بر قوانین شکست خورده و مهم‌تر از آن، توجیهی برای رفتار نامنظم سایر بازی‌گران ارایه کرده است.
یکی دیگر از مسایل مهم جهان نیز جنگ روسیه و اوکراین است. هنوز تغییری در اهداف روسیه در جنگ اوکراین رونما نشده است و پوتین اصرار دارد که به اهدافش در این جنگ دست خواهد یافت. پس از عضویت فنلند در ناتو و عضویت احتمالی سویدن در ناتو، اهداف روسیه حساس‌تر شده است. موضوع دیگر، حمایت غرب از اوکراین است. در حالی که غرب حمایت نظامی قابل توجهی ارایه می‌کند، اما این حمایت نظامی نتوانسته است تغییری در زمین بازی وارد کند. البته دفاع اوکراین را اندکی تقویت کرده، اما به اوکراین برای پیروزی در برابر روسیه کمک چندانی نکرده است. هنوز هیچ پیشرفتی در زمینه دیپلماتیک وجود ندارد. به نظر نمی‌رسد این پیشرفت در آینده نزدیک تحقق یابد.
می‌توان گفت که وضعیت فعلی اوکراین در سال ۲۰۲۴ به همین منوال ادامه خواهد یافت؛ اما انتخابات ریاست جمهوری امریکا ممکن است به یک تحول حساس در جنگ اوکراین منجر شود. اگر ترامپ در انتخابات پیروز شود، احتمال این که اروپا در مورد اوکراین مستقل‌تر عمل کند، ممکن است قوی‌تر شود. برخلاف انتظارات، سیاست بین‌المللی می‌تواند روند رقابت‌گرا و متضاد جدیدی را در ۲۰۲۴ تجربه کند.
انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ روسیه موضوع جدی و مهم دیگر است. قبل از هر چیز باید توجه کرد که در عالم سیاست هیچ چیز مطلق نیست و در این میان مولفه‌های مختلفی وجود دارد که می‌تواند دچار تغییر شود و همه چیز را دگرگون کند. براساس نظرسنجی‌ها و وضعیت فعلی در روسیه، باید گفت که ولادیمیر پوتین به احتمال زیاد همچنان بر کرسی ریاست جمهوری تکیه خواهد زد. اگر این اتفاق رخ دهد، می‌توان گفت که او بعد از استالین نام خود را به عنوان رکورددار ریاست جمهوری روسیه ثبت خواهد کرد. در این میان، بسیاری معتقدند که پرونده اوکراین می‌تواند روی میزان آرای پوتین در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ تاثیر مستقیم بگذارد؛ اما باید توجه شود که این نظر چندان قابل تایید نیست.
روسیه منابع عظیم طبیعی در اختیار دارد و همین مساله باعث می‌شود که مسکو بتواند در مقابل بیش از ۲ هزار عنوان تحریم اروپا، امریکا، آسترالیا، کانادا، جاپان و دیگر کشورها دوام بیاورد. در این راستا کشورهایی مانند هند و چین، نفت روسیه را خریداری می‌کنند و در پالایشگاه‌های خود آن را تبدیل به فرآورده‌های نفتی کرده و در بازار جهانی به فروش می‌گذارند که سود مالی خوبی برای دهلی جدید و بیجینگ دارد. این در حالی است که روسیه توانسته بانک‌داری خود را در عرصه بین‌المللی مدیریت کرده و تا حد زیادی از سقوط روبل جلوگیری کند.
از طرف دیگر، سازمان‌های استخباراتی امریکا و انگلستان کار خود را روی جوانان روسی که در دانشگاه‌های امریکا تحصیل کرده‌اند، تشدید می‌کند تا انتخابات روسیه را به چالش بکشند. حدود ۸۰ هزار دانشجوی روس در دانشگاه‌های امریکا تحصیل کرده‌اند که بسیاری از آن‌ها تحت تاثیر ایدیولوژی مورد حمایت این کشور هستند. امکان دارد در جریان انتخابات روسیه این تحصیل‌کرده‌ها به راه‌اندازی جنبش‌های اعتراضی دست زده و انتخابات روسیه را به چالش بکشند.
سازمان‌های استخباراتی غرب به دنبال برقراری ارتباط با چنین دانشجویانی هستند و سعی می‌کنند آن‌ها را به میدان مبارزه سیاسی علیه حکومت روسیه بکشانند. ممکن در ماه‌های آینده، سیمینارهای آموزشی برای رهبران آینده جنبش‌های اعتراضی در میانه فبروری امسال در ریگا، پایتخت لیتوانیا، برگزار شود. افسران اطلاعاتی امریکا از تنظیم‌کننده‌گان اصلی این جلسات خواهند بود.
واشنگتن و متحدانش مبالغ هنگفتی را برای سازمان‌دهی جنبش‌های سیاسی در روسیه هزینه می‌کنند و تمام تلاش خود را خواهند کرد تا انتخابات ۲۰۲۴ روسیه را زیر سوال ببرند و یا اگر امکان داشت، یک کودتای دولتی علیه پوتین راه‌اندازی کنند.
از سوی دیگر، کارشناسان روابط بین‌الملل به این باورند که انتخابات ۲۰۲۴ در امریکا، فارغ از این که چه کسی پیروز نهایی باشد، وضعیت آن کشور را بدتر خواهد کرد.
همچنین خشونت در خاور میانه دومین خطر بزرگ جهانی فهرست شده است و جنگ میان اسراییل و حماس در سال ۲۰۲۴ در حال گسترش پیش‌بینی شده است.
در فهرست سایر خطرات جهانی برای سال ۲۰۲۴، جنگ اوکراین در مقام سوم قرار دارد که براساس پیش‌بینی گروه اورآسیا، این کشور در عمل تقسیم می‌شود و کی‌یف همچنان به تکاپو برای جنگ با روسیه ادامه خواهد داد.
خلاصه این که حدود چهار میلیارد نفری که در سال ۲۰۲۴ به پای صندوق‌های رای خواهند رفت، ممکن است با انتخاب‌های خود تغییر جدی در وضعیت کنونی جهان ایجاد کنند.