حکومت افغانستان همواره بر تطبیق پروژه تاپی به عنوان یکی از مهم‌ترین پروژه‌ها در سطح منطقه تاکید داشته و مدام تلاش ورزیده تا فرصت تحقق زود‌هنگام این پروژه مهم و حیاتی در کشور فراهم گردد. طول مجموعی لوله گاز تاپی ۱۸۱۴ کیلومتر است و این لوله، گاز ترکمنستان را از طریق افغانستان به پاکستان و هند انتقال می‌دهد. این لوله از ولایت‌های هرات، فراه، نیمروز، هلمند و قندهار می‌گذرد و ۸۱۴ کیلومتر از مجموع ۱۸۱۴ کیلومتر آن در خاک افغانستان کشیده میشود. در افغانستان، لوله گاز تاپی در امتداد شاهراه هرات ـ کندهار کشیده میشود و پس از آن از کویته و ملتان پاکستان می‌گذرد و در فرجام به هند وصل می‌گردد.
وزارت شهرسازی و اراضی با توجه به هدایات رهنمودی رییس جمهور کشور و اهمیت اقتصادی این پروژه برای افغانستان، در ابعاد تخنیکی و حقوقی این پروژه کار کرده و تلاش ورزیده تا با رفع موانع تخنیکی و حقوقی زمینه تطبیق این پروژه مهم و حیاتی را در کشور فراهم کند.
در بُعد تخنیکی، وزارت شهرسازی و اراضی در هم‌آهنگی با وزارت معادن و پترولیم و شرکت تطبیق‌کننده این پروژه، مسیر پروژه تاپی را به گونه همه‌جانبه مورد بررسی قرار داد و در نتیجه این بررسی دیده شد که در چندین ساحه مسیر پروژه مشکلات جدی تخنیکی داشته است، چنان‌چه در ولسوالی میوند ولایت قندهار درخت‌ها، زمین‌های زراعتی و باغ‌های مردم را متاثر می‌ساخت و به همین ترتیب، در شهر دلارام ولایت نیمروز لوله گاز از داخل شهر کشیده می‌شد که این کار تهدیدی بزرگ به حیات مردم در آن شهر محسوس بود و باشنده‌گان شهر دلارام را با خطرات مالی و جانی مواجه می‌ساخت.
بنابراین، مسیر پروژه تاپی در پنج ولایت افغانستان به صورت اساسی بازنگری شد و با افزودن اصلاحات لازم سعی بر آن شد تا خسارات کم‌تر به ملکیت‌های مردم در مسیر پروژه وارد شود. با این کار از یک سو از سطح خسارات به جایداد‌های مردم کاسته شد و از سوی دیگر روند استملاک را ساده‌تر ساخت.
علاوه بر آن، در بُعد حقوقی، آغاز استملاک زمین مسیر پروژه تاپی طبق قانون استملاک افغانستان به دلیل این‌که تاپی پروژه فرامرزی و منطقه‌ای است، امکان‌پذیر نبود و ایجاب می‌کرد تا این خلای حقوقی نیز مرفوع گردیده و راه برای تطبیق این پروژه گشوده شود.
وزارت شهرسازی و اراضی در هم‌آهنگی با وزارت معادن و پترولیم، وزارت عدلیه و شرکت تطبیق‌کننده پروژه، روی تدوین قانون جدید برای استملاک زمین‌های مسیر پروژه تاپی کار را آغاز کرد و مسوده قانون را غرض طی مراحل اداری به وزارت عدلیه فرستاد. خوش‌بختانه این قانون پس از غور و بررسی همه‌جانبه از سوی رییس جمهور کشور منظور شد که با این کار، خلای حقوقی در راستای تطبیق پروژه تاپی نیز برچیده شد.
در جریان دو ماه اخیر، آغاز زود‌هنگام پروژه تاپی بیش‌تر از پیش در صدر اولویت‌های کاری رهبری جدید وزارت شهرسازی و اراضی قرار گرفت و رهبری این وزارت با تدویر جلسات پی هم و در هم‌آهنگی با تمام ادارات ذی‌دخل، تلاش کرد تا روی یک سلسله از فعالیت‌هایی که زمینه تحقق زود‌هنگام این پروژه مهم و حیاتی را فراهم کند، توجه جدی مبذول گردد.
در نتیجه تلاش‌های پی‌گیر جوانب ذی‌دخل در تطبیق پروژه تاپی، بر مبنای مفاد قانون استملاک زمین مسیر پروژه تاپی، تفاهم‌نامه سه‌جانبه میان وزارت شهرسازی و اراضی، وزارت معادن و پترولیم و شرکت تطبیق‌کننده پروژه تاپی (TPCL) ترتیب گردید که قرار است این تفاهم‌نامه به زودی میان طرفین به امضاء برسد. با تطبیق مفاد این تفاهم‌نامه، قرار است واحد مشخص برای مدیریت امور مربوط به تثبیت حق مالکیت و استملاک زمین مسیر پروژه تاپی و هم‌چنان تامین ارتباطات و هم‌آهنگی‌های لازم با ادارات سکتوری در چهارچوب وزارت شهرسازی و اراضی ایجاد و این واحد به منظور پیش‌برد بهتر امور از سوی شرکت تطبیق‌کننده پروژه تاپی تجهیز گردد.
علاوه بر آن، طبق مفاد این تفاهم‌نامه، قرار است کمیته رهبری با حضور نماینده‌گان ارشد وزارت‌های شهرسازی و اراضی و معادن و پترولیم و شرکت تطبیق‌کننده پروژه تاپی به منظور مدیریت و نظارت از کلیه امور مربوط به این پروژه، فراهم کردن تسهیلات لازم برای تیم‌های کاری و حل مشکلات ساحوی نیز ایجاد گردد.
به همین ترتیب، در روشنایی قانون استملاک زمین مسیر پروژه تاپی، قرار است دو موافقت‌نامه در خصوص خدمات استملاک و حقوق اجاره زمین مسیر پروژه تاپی ترتیب شود که با این کار زمینه برای تطبیق زود‌هنگام پروژه فراهم خواهد شد.
شایان ذکر است که با بهره‌برداری از پروژه تاپی، سالانه افغانستان گذشته از گرفتن گاز کافی از این پروژه، بیش از ۴۰۰ میلیون دالر حق ترانزیت گاز به دست می‌آورد. علاوه بر آن، تطبیق این پروژه فرصت‌های اقتصادی و کاریابی را برای هزاران نفر مستقر در پنج ولایت فوق فراهم خواهد ساخت. به همین ترتیب، افغانستان در ده سال اول، سالانه تا ۵۰۰ میلیون متر مکعب گاز، در ده سال دوم تا یک میلیارد متر مکعب گاز و در ده سال سوم تا ۱٫۵ میلیارد متر مکعب گاز از این پروژه به دست خواهد آورد. براساس آمار موجود، با بهره‌برداری از این پروژه، سالانه ۳۳ میلیارد متر مکعب گاز ترکمنستان به افغانستان، پاکستان و هندوستان خواهد رسید.
با تحقق پروژه تاپی، زمینه برای تطبیق چندین پروژه مهم دیگر نیز فراهم خواهد شد. یکی از این پروژه‌ها، انتقال برق ۵۰۰ کیلووات ترکمنستان، افغانستان و پاکستان است که برق ترکمنستان را از طریق افغانستان به پاکستان انتقال می‌دهد. با تطبیق این پروژه، افغانستان سالانه ۱۱۰ میلیون دالر حق ترانزیت از انتقال برق ترکمنستان به پاکستان به دست آورده، سه سب‌استیشن برق در ولایت‌های هرات، فراه و قندهار ایجاد و افزون بر آن کیبل فایبر نوری نیز در منطقه کشیده خواهد شد و کشورهای همسایه را با هم وصل خواهد کرد.
به همین ترتیب، پروژه دیگری که در امتداد لوله گاز تاپی عملی خواهد شد، خط آهنی است که پاکستان و ترکمنستان را از طریق افغانستان وصل می‌کند که با این کار زمینه رشد اقتصادی در کشور فراهم خواهد شد.
آغاز زود‌هنگام سروی تخنیکی، تثبیت حق مالکیت و استملاک زمین مسیر پروژه تاپی، از موارد در‌خور توجه رهبری وزارت شهرسازی و اراضی بوده و این وزارت مصمم است با انجام موارد فوق فرصت کار عملی این پروژه را در کشور فراهم کند.
