ویروس کرونا فراتر از مرزهای جغرافیایی و سیاسی، خسارات جانی و مالی فراوانی بر نوع بشر تحمیل کرد و جهان را در شوک عظیم فرو برد. شیوع این ویروس، اقتصاد، تجارت، تولید و روابط بین کشورها را جداً متاثر ساخت.
افغانستان نیز از این امر مستثنا نبود. بدون شک در چنین شرایطی در تجارت ما نیز سکته‌گی ایجاد شد. اما با آن هم فعالیت‌ها و دست‌آوردهای وزارت صنعت و تجارت قابل انکار نیست. روی این منظور، می‌خواهم چهار مورد را با خواننده‌گان شریک سازم.
۱- جلوگیری از بحران و مدیریت وضعیت روانی اجتماعی با بازگشایی بنادر
بعد روزهای اول شیوع ویروس کرونا در منطقه و بندش بنادر، این ذهنیت اوج گرفت که گویا افغانستان قحطی شدید را تجربه خواهد کرد. مردم با وحشت از پی‌آمدهای این ویروس، جهت ذخیره کردن مواد خوراکی به بازار‌ها هجوم آوردند. اما وزارت صنعت و تجارت موضوع را با دقت زیر نظر داشته و برای یافتن یک راه حل اساسی فکر و تلاش کرد. تحلیل و تصمیم ما این شد که مساله کرونا یک پدیده طولانی‌مدت خواهد بود، لذا صلاح دانستیم که مرزها را با رعایت اصول بهداشتی به روی واردات اقلام خوراکی، ادویه و سایر نیازمندی‌های اولیه شهروندان باز کنیم. گشایش گذرگاه‌ها، امر آسانی نبود. با توجه به این‌که هرکشوری حق دارد به خاطر مصونیت بیشتر شهروندانش تا هر مدتی که بخواهد، می‌تواند مرزهای خود را به روی مراودات تجارتی و حتا مسافرتی ببندد.
وزارت صنعت و تجارت با تلاش‌های فشرده و صحبت‌های متواتر، توانست با گشایش دوباره مرزها، به شهروندان خود اطمینان بدهد که قحطی در افغانستان تجربه نخواهد شد. مواد اولیه وارد بازار شد و به زود‌ترین فرصت ممکن قیمت‌های مواد اساسی کنترل شد و کاهش یافت.
۲- گشایش بنادر جدید تجارتی
دست‌آورد دیگر وزارت این بود که با توجه به شرایط کرونایی و پالیسی بسته نگهداشتن گذرگاههای تجارتی کشورهای منطقه، ما توانستیم نه تنها گذرگاههای موجود را بگشاییم، بلکه بر تعداد آن نیز بیفزایم. گشایش بندر غلام‌خان، بندر انگور‌هده و بندر خارلچی از بنادر تجارتی جدید‌ند که در شرایط کرونایی گشایش یافتند. این انکشافات برای تولیدکننده‌گان محلی، بازرگانان و هم‌چنان دولت افغانستان یک دست‌آورد تاریخی و استراتژیک است. همان‌گونه که رییس جمهور بر ایجاد زون‌های اقتصادی تاکید داشت، گشایش بنادر جدید تجارتی و ترانزیتی در واقع تحقق سیاست‌های اقتصاد‌محور دولت جمهوری اسلامی افغانستان نیز محسوب میشود.
۳- فعال نگهداشتن دهلیز‌های هوایی
امسال دست‌آورد دیگر ما در زمینه دهلیز‌های هوایی بود. پالیسی دولت‌ها قطع تمام مراودات تجاری و مسافرتی بود، اما چنان‌چه در بخش زمینی دست ما بند نماند، در عرصه زنده نگهداشتن دهلیز‌ها نیز موفقانه عمل کردیم. در هفت ماه اول سال گذشته ارزش صادرات ما از مسیر دهلیز هوایی به ۶۳ میلیون دالر می‌رسید، اما در مدت مشابه در سال روان ارزش صادرات ما به ۷۴ میلیون دالر رسید. وضعیت صادرات از طریق دهلیز‌های هوایی نشان می‌دهد که در هفت ماه اول سال ١٣٩٩ ارزش صادرات ١٧٪ و حجم صادرات ٢٩٪ درصد نسبت به هفت ماه اول سال ١٣٩٨ افزایش یافته است.
۴- وضعیت صادرات و واردات در ۶ ماه امسال در مقایسه با ۶ ماه سال پار
مطمیناً سوال اساسی همه این خواهد بود که وضعیت صادرات و واردات در این مدت از چه قرار بوده است؟
خوش‌بختانه سال مالی روان را به خوبی آغاز کردیم. با توجه به سیاست‌های تجارتی مفید، ما توانستیم در ربع اول در بخش صادرات افزایش و در قسمت واردات کاهش بیاوریم. افغانستان برای اولین‌بار توانست در ربع اول سال مالی خود ۲۰۳ میلیون دالر صادرات را رقم بزند و در قسمت واردات، ۲۴۶ میلیون دالر کاهش بیاورد. با گسترش ویروس کرونا و مختل شدن وضعیت تجارت، صادرات ما آن‌چنان که تصور می‌شد، کاهش نیافت. آمارها نشان می‌دهد که در شش ماه اول امسال (۱۳۹۹) مجموع واردات ما به ۲٫۶۲۳ میلیارد دالر و صادرات به ۲۳۵٫۵ میلیون دالر می‌رسد، در حالی که در شش ماه اول سال قبل (۱۳۹۸) مجموع واردات ۳٫۴۱۷ میلیارد دالر و مجموع صادرات به ۳۲۵٫۸ میلیون دالر می‌رسد.
مقایسه شش ماه اول امسال با شش ماه اول سال قبل نشان می‌دهد که واردات افغانستان ۷۹۴٫۲ میلیون دالر(۲۳ درصد) کاهش یافته و صادرات افغانستان حدود ۹۰٫۲ میلیون دالر(۲۸ درصد) کاهش را تجربه کرده است.
در واقع ۹۰ میلیون دالر کاهش در صادرات کشور نظر به تجربه دیگر کشورها رقم بسیار بالایی نیست. پاکستان به عنوان یکی از همسایه‌های افغانستان به خاطر شیوع ویروس کرونا، بیشتر از ۱۵ میلیارد دالر زیان دیده است. لذا با توجه به وضعیت استثنایی که کرونا ایجاد کرده است، گفته می‌توانیم که کارکرد و تجارت ما در مسیر درست در حرکت است. امروز که خوش‌بختانه تمام مرزها به روی تجارت باز است، توقع ما از تاجران محترم این است که در زمینه معیاری‌سازی کالاهای صادراتی خود توجه بیشتر داشته باشند تا مفاد بیشتر را کسب کنیم.
