شهر هرات پس از سالها بیسرنوشتی، حالا دارای یک پلان راهبردی یا استراتژیک شده است. در این پلان دورنمای ۲۰ سال انکشاف و توسعهی شهری را با توجه به رشد روزافزون نفوس، توجه به سازههای باستانی، عبور و مرور وسایط نقلیه کوچک و بزرگ و همچنان فضای سبز در نظر گرفته شده است. مسوولان در ریاست شهرداری هرات میگویند در یک سال گذشته نهادهای متخصص بینالمللی همکار با ادارههای شهرداری و شهرسازی که از جمله ترتیبکنندهگان پلان انکشافی شهرهای بزرگ جهاناند روی ساخت آن کار کردهاند. غلامحضرت مشفق، شهردار هرات، میگوید در چارچوب پلان استراتژیک انکشافی شهری یا «SDF»، پروژههای بزرگی که ارزش مجموعی آنها به ۹۰۰ میلیون دالر میرسد جای گرفته است. شهردار هرات میافزاید، مشکلات و چالشهای فراروی این شهر بررسی و سپس در این پلان گنجانده شده است. از سوی دیگر مسوولان در ریاست شهرسازی هرات میگویند چارچوب پلان استراتژیک انکشافی شهر، روی پنج بخش ویژه متمرکز خواهد بود که رشد شهری، انعطافپذیری شهری، فرهنگ و گردشگری، توسعهی اقتصاد زراعتی و معیشت، حکومتداری شهری و حفظ میراث فرهنگی و پلانگذاری همهشمول از ویژهگیهای اساسی این پلان راهبردی خواهد بود.
فریدون سروری، رییس شهرسازی هرات میگوید پلان استراتژیک انکشافی هرات را شرکت «ساساکی امریکا» با حمایت مالی بانک جهانی ساخته است و همین اکنون پس از یکسال کار روی این پلان راهبردی با توجه به سروی نواحی پانزدهگانه شهر هرات نهایی شده و تطبیق آن منتظر دستور رییس جمهور است. آقای سروری میافزاید چارچوب پلان استراتژیک انکشافی شهری «SDF» در ۲۰ سال آینده دورنمای انکشافی آن را برای ادارههای همکار با شهرسازی و شهرداری مشخص کرده و کاملاً واضح و روشن است. در همین حال شهردار هرات تاکید میکند که این پلان راهبردی تمام ادارههای دولتی را مکلف میکند تا برای تطبیق آن آستین بالا زده و در اجرای هرچه بهتر این پلان بزرگ سهم فعال بگیرند. آقای مشفق میافزاید، پلان راهبردی انکشافی بزرگتر از ماستر پلان شهری است و پروژههایی که در این پلان جای گرفته از ۱۰۰ هزار دالر شروع تا ۱۱۰ میلیون دالر ارزشگذاری شده است. فریدون سروری، رییس شهرسازی هرات، میگوید که بر اساس ماسترپلان جدید شهر هرات، مرکز شهر گسترش مییابد و برخی از نواحی با هم ادغام میشوند. همچنان مرزبندیهای مشخصی بین نواحی شهری و نقاط ولسوالیها ایجاد خواهد شد تا از این طریق مشکلات ساکنان مرکز شهر و ولسوالیها حل شود. او همچنان اضافه میکند که این پلان برای ۲۰ سال قابل تطبیق است و برعلاوه شهرداری، دیگر ادارههای ولایت هرات باید برای تطبیق آن همکاری همهجانبه داشته باشند.
آقای سروری تاکید میکند که در قسمت اهداف پنجگانه پلان استراتژیک (SDF) شهر هرات انکشاف شهری، ساخت مارکیتها، ایجاد فضای سبز و پارکها، حفظ ساحات آبدات تاریخی و دیگر کارهایی که سبب رشد اقتصادی و افزایش عواید ملی شود در برنامههای این پلان جای گرفته است.
همچنان غلامحضرت مشفق، شهردار هرات، میگوید در این پلان رشد متوازن و یکسان نواحی پانزدهگانه شهری تطبیق خواهد شد. او تاکید دارد که تطبیق پلان بزرگ انکشافی شهر هرات بسیار زمانبر خواهد بود و نیازمند ۹۰۰ میلیون دالر است که همین اکنون بانک جهانی با قبول پرداخت ۲۰ میلیون دالر از این مبلغ پیشقدم شده است. همین اکنون هرات با ۱۵ ناحیه بیش از ۱۸۴ کیلومتر مربع مساحت دارد و کاملاً فاقد نقشه منظم و معیاری شهری است. سیداشرف سادات، عضو شورای شهر هرات، به این نظر است که هرات همین اکنون در فاجعهی نظم شهری به سر میبَرد و ادارههای شهرداری و شهرسازی باید در این زمینه جدیتر گام بردارند. این عضو شورای شهر هرات، میگوید تراکم جمعیت و روند روبهرشد ساختوسازهای غیر معیاری سبب شده که مشکلات شهری در این شهر روزبهروز بیشتر شود. شهر هرات در پلان جدید استراتژیک انکشافی، گستردهتر خواهد شد و قرار است شش ناحیه جدید به نواحی پانزدهگانه شهری اضافه شود و شهر از بند پاشدان تا نزدیکی ولسوالی زندهجان از شرق به غرب و از شمال به جنوب از «دشتحوض» تا میدان هوایی گسترش یابد.
از سوی دیگر مهندس عبدالبشیر شیوا، کارشناس مسایل شهری میگوید برای تطبیق پلان جدید استراتژیک خوشبین نیست و این شهر گنجایش تطبیق این پلان را ندارد. او شیوا تاکید میکند که پلانها نمیتواند عملی شود و دلیل آن پالیسی دولتها در برابر شهرسازی و پیاده کردن این پلانها است که همواره در تطبیق آن توافق نظر نیست و فقط در روی کاغذ میمانَد و فرسوده میشود. از دید آقای شیوا، شواهد نشان میدهد که ناحیههای مرکزی شهر هرات پاسخگوی تطبیق پلان جدید استراتژیک نیست چرا که نواحی مرکزی این شهر با ساختوسازهای غیرمعیاری همراه بوده است. در دیگر نواحیهها برای توسعه شهر هرات فضای کافی وجود دارد و نواحی «ششم، هفتم، دوازدهم، سیزدهم، پانزدهم» و شش ناحیه که قرار است تازه ایجاد شود توان تطبیق پلان انکشافی جدید را دارد. بر پایهی گفتههای مسوولان ریاستهای شهرداری و شهرسازی هرات، اطلاعات جامع در رابطه به نیازهای اساسی شهر در سال گذشته جمعآوری شده و اکنون هدف از معرفی چارچوب استراتژیک انکشافی شهری این است که تمامی ادارههای سکتوری و نهادهای دیگر در راستای آبادانی و پیشرفت شهر دخیل شوند. هرات که از جمله کلانشهرهای کشور حساب میشود، تا کنون «ماستر پلان» و پلان تفسیری ندارد و پیش از این نهاییسازی ماستر پلان آن با وجود وعدههای پی هم مقامهای محلی بارها به تأخیر افتاده و از سوی رییسجمهور تأیید نشده است.