دهلیز شرق و غرب؛ مسیر پیش‌رفت، توسعه و رهایی از فقر

پروژه گردن ‌ٔدیوار، یا دهلیز شرق و غرب و یا سرک مناطق مرکزی که هرات، غور، بامیان، دایکندی و میدان‌وردک را به کابل وصل می‌کند و حدود ۷۹۰ کیلومتر طول دارد، یکی از پروژه‌های مهم ملی در افغانستان است. این سرک از اهمیت تاریخی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و توسعه‌ای فراوانی برخوردار است. اعمار این شاهراه، چندین ولایت را به هم وصل و به توسعه و رفاه کشور کمک چشم‌گیری می‌کند.
در مسیر این سرک، چندین معدن مهم، از جمله معدن حاجیگک در بامیان، معدن نمک در ولسوالی شهرک غور، معدن سنگ مرمر در ولسوالی چشت شریف و چندین معدن دیگر در غور و بامیان، قرار دارد. هم‌چنان، آثار تاریخی مهمی، مانند مجسمه‌های بودا، شهر غلغله و شهر ضحاک در بامیان، منار جام در ولسوالی شهرک غور و آثار تاریخی ولسوالی چشت در این مسیر موجود است.
هم‌چنان، یکی از پارک‌های ملی کشور، یعنی ساحه زیبا و دیدنی بند امیر در بامیان و بند سلما در ولسوالی چشت هرات قرار دارد و دو دریای مهم افغانستان (هریرود و هلمند) در این مسیر در جریان است.
این ولایات از تولیدات مهم زراعتی و حیوانی، چون گندم، کچالو، چهارمغز، بادام و سیب و محصولات حیوانی، مانند گوشت، پشم و لبنیات برخوردار است. گوشت و چهارمغز و سیب غور، کچالوی بامیان، سیب و بادام دایکندی و صنایع دستی چون برک، قالین، گلیم و البسه این ولایات شهرت بالایی دارد.
مناطق مرکزی از فرصت‌های جذاب جهان‌گردی و اقتصادی به حساب می‌آید. حالا این منطقه به‌نام زندان مرکزی مشهور است. با نبود سرک، سالانه هزاران وسیله نقلیه تخریب، فرسوده و واژگون می‌شود و صدها نفر زخمی و کشته می‌شوند. خصوصاً در جریان فصل زمستان، قیمت موادی که به این ولایات انتقال می‌یابد، دو برابر می‌شود و حاصلات زراعتی و حیوانی به دلیل نبود سرک به بازارهای مهم افغانستان انتقال نمی‌یابد. این محصولات یا فاسد و یا هم به قیمت ناچیز فروخته می‌شود.
نبود سرک باعث محرومیت، فقر، بیکاری و مشکلات زیادی برای مردم مناطق مرکزی شده است. تا زمانی که سرک گردن دیوار ساخته نشود، زمینه رفاه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی امکان‌پذیر نیست. با ساختن این سرک، زمینه‌های پیش‌رفت و ترقی در بخش بزرگی از افغانستان، خصوصاً مناطق مرکزی میسر خواهد شد. این مسیر، خصوصاً در بهار و تابستان از طبیعت و زیبایی خاص برخوردار است. میلیون‌ها نفر به این مناطق به خاطر دیدن آثار باستانی سفر خواهند کرد و زمینه استخراج و انتقال معادن هم آماده خواهد شد. اگر سرک ساخته شود، محصولات این ولایات به بازارها انتقال می‌یابد، مواد مورد نیاز به قیمت ارازن‌تر به بازارهای محلی وارد می‌گردد و از تخریب و فرسوده‌گی هزاران وسیله نقلیه جلوگیری می‌شود. با ساختن سرک گردن دیوار و ساختن سرک سمنگان – یکاولنگ، مردم از شمال کشور، مستقیم به مناطق مرکزی و غرب و جنوب، بدون این‌که به کابل بیایند، سفر خواهند کرد و اموال تجارتی از مسیر کوتاه‌تر و امن‌تر به غرب و مرکز منتقل خواهد شد. این سرک از اهمیت بالایی برخوردار است و از پلان‌های مهم و حیاتی دولت‌های گذشته، از جمله دولت داوود خان بوده است.
طی بیست سال گذشته، بارها مسوولان وعده داده‌اند که این شاهراه اعمار خواهد شد. حتی رییس جمهور غنی، در اولین دور ریاست جمهوری خود گفته بود که من قفل زندان مرکزی را می‌شکنم، ولی هنوز این قفل شکسته نشده و کلید نخورده است.
امیدواریم دولت به جای پلان‌های مصرفی و زودگذر، برنامه‌های عایدزا و مهمی مانند اعمار سرک مرکزی را روی دست بگیرد. این سرک هم به نفع مردم است و هم به نفع دولت. امیدواریم دولت این مسأله را به‌زودی درک و عملی کند. دولت می‌تواند از این طریق به کاهش فقر و محرومیت کمک و در امر توسعه و پیش‌رفت کشور و افزایش عواید داخلی تحول مهمی ایجاد کند. این سرک، شاهرگ مهم اقتصادی کشور است و اعمار آن برای کشور سود فراوان خواهد داشت.