ادعای فساد در گمرک نیمروز و سفر هیأت‌های مرکزی برای باج‌گیری

طی روزهای اخیر سفر چند هیأت حکومت مرکزی برای بررسی وضعیت گمرک مرزی ولایت نیمروز، واکنش‌هایی را به دنبال داشته است. فعالان مدنی نیمروز باور دارند که رفت‌وآمد این هیأت‌ها پرسش‌برانگیز است و احتمال دارد با فساد گسترده موجود در گمرک پیوند داشته باشد. نماینده‌گان مردم در شورای ولایتی و مجلس نماینده‌گان هم باور دارند که وجود فساد زنجیره‌ای در نهادهای عایداتی، پای هیأت‌های مرکزی را به این ولایت می‌کشاند و هدف اصلی این هیات‌ها «رشوت‌ستانی، باج‌گیری و گردآوری عواید غیرقانونی» از گمرک است. تاجران ولایت نیمروز نیز پافشاری دارند که در گمرک این ولایت مشکل خاصی وجود ندارد و هیأت‌های حکومت مرکزی به بهانه‌های گوناگون برای پُر کردن جیب‌های‌شان به این ولایت رفت‌وآمد می‌کنند.
مقام‌ها در اتاق تجارت و سرمایه‌گذاری نیمروز می‌گویند که هم‌زمان با سفر هیأت‌های حکومت مرکزی برای بررسی گمرک، روند کاری این نهاد مختل و متوقف می‌شود و با کُندی روند خروج کالاها از گمرک، عواید تا ۵۰ درصد در روز کاهش پیدا می‌کند. یک منبع معتبر در ولایت نیمروز که نمی‌خواهد هویتش افشا شود، می‌گوید که فساد در گمرک به گونه گسترده جریان دارد و آمدن هیأت‌های مختلف به نیمروز، رابطه مستقیم با فساد دارد. به گفته او، نهادهای حکومت محلی از عواید غیرقانونی گمرک سهم خود را دریافت می‌کنند و پول‌های زیادی از سرمایه ملی حیف‌ومیل می‌شود.
فعالان مدنی نیمروز می‌گویند که در کم‌تر از یک ماه، دو هیأت از مرکز کشور برای بررسی وضعیت گمرک نیمروز به این ولایت سفر کرده‌اند. محمدصادق بلوچ، از فعالان مدنی نیمروز، می‌گوید که تا کنون رفت‌وآمد هیأت‌ها به این ولایت مشکلی را حل نکرده و هدف آن فساد، باج‌گیری و گردآوری عواید غیرقانونی از سوی اعضای هیأت‌ها است.
نماینده‌گان نیمروز در شورای ولایتی و مجلس نماینده‌گان به رفت‌وآمد هیأت‌های مرکزی برای برچیدن مشکلات گمرک این ولایت باور چندانی ندارند و تأکید می‌‌ورزند که آمدن هیأت‌ها جز مختل کردن روند کاری گمرک، هیچ سودی برای کاهش فساد به دنبال نداشته است. محمد‌یونس عرب، عضو شورای ولایتی نیمروز، می‌گوید که یکی از مشکلات اساسی در گمرک این ولایت، کُندی روند محصول کالاهای تجارتی و کمبود توقف‌گاه موترهای باربری است. او تأکید می‌کند که با حضور هیأت‌های حکومت مرکزی، روند کاری گمرک به گونه کامل متوقف می‌شود.
نماینده‌گان نیمروز در مجلس هم عقیده دارند که سفر هیأت‌های مرکزی به گمرک‌های مرزی که به نام بررسی و حل مشکلات ‌ انجام می‌شود، تغییر مثبتی در روند کاری این نهادهای درآمدزا رونما نکرده و هدف اصلی این سفرها گردآوری پول‌های غیرقانونی و افزایش فساد در گمرک است. گل‌احمد نورزاد، نماینده‌ نیمروز در مجلس نماینده‌گان، می‌گوید که حکومت اراده‌ای برای از بین بردن فساد در گمرکات ندارد و فساد در گمرک به شکل زنجیره‌ای ادامه دارد. این عضو مجلس می‌افزاید که فساد در تمام نهادهای حکومتی ریشه دوانده و از بین بردن این پدیده نیازمند اراده قوی است، اما حکومت در دو دهه گذشته اقدام قابل ملاحظه‌ای برای مبارزه با فساد نکر‌ده است.
بازرگانان نیمروزی پافشاری دارند که در گمرک این ولایت مشکل مهمی وجود ندارد و آنان تمام کالاهای تجارتی را براساس قوانین گمرکات محصول می‌کنند. عبدالکریم سروری، از تاجران نیمروز، می‌گوید که هدف سفر هیأت‌ها «پُر کردن جیب‌های‌شان» است و سود دیگری ندارد. این بازرگان نیمروزی می‌افزاید که سفر هیأت‌ها در ایجاد سهولت و از میان برداشتن مشکلات در گمرک سودی نداشته و تا کنون دلیل آمدن و دست‌آورد دو هیأت حکومت مرکزی که به تازه‌گی برای نظارت از گمرک وارد نیمروز شدند، مشخص نشده است.
مسوولان اتاق تجارت و سرمایه‌گذاری نیمروز می‌گویند که سفر هیأت‌های مرکزی به این ولایت هیچ دردی را دوا نمی‌کند و موجب کُندی روند خروج کالا از گمرک می‌شود. عبیدالله نورزی، رییس اتاق تجارت و سرمایه‌گذاری نیمروز، می‌گوید: «تا کنون هیأت‌های زیادی به این ولایت سفر کرده‌اند، اما هیچ مشکلی را حل نکرده‌اند و هدف از سفر آنان نیز به گونه دقیق مشخص نشده است». او تأکید دارد که در جریان ماه روان خورشیدی، برای دومین مرتبه از مرکز کشور به گمرک نیمروز هیأت فرستاده شد، اما مشکلات همواره پابرجا و به قوت خود باقی است. وی می‌افزاید که یکی از مشکلات اساسی در گمرک نیمروز، بلند بودن تعرفه‌های کمرشکن گمرکی است که با پرداخت آن قیمت اجناس وارداتی دو برابر می‌شود.
براساس معلومات ارایه شده از سوی مقام‌های محلی، روزانه ۱۰۰ تا ۱۷۰ موتر باری از نقاط مختلف جهان از طریق گمرک مرزی نیمروز با ایران وارد خاک کشور می‌شود. اتاق بازرگانی نیمروز باور دارد که حدود ۵۰ درصد عواید گمرک نیمروز، از رهگذر فرار عواید از مرزهای غیر‌قانونی حیف‌و‌میل می‌شود.
در سال ۱۳۹۹ خورشیدی، عواید سالانه گمرک نیمروز حدود ۱۲ میلیارد افغانی پیش‌بینی شده بود، اما در سال جاری مشخص نیست که مجموع عواید آن چه‌قدر تعیین شده است. تلاش کردیم تا دیدگاه مسوولان گمرک نیمروز را در پیوند به این گزارش داشته باشیم، اما مقام‌های گمرک به تماس‌های پی ‌هم پاسخ ندادند.