سرک دوم جبل‌السراج ـ بگرام پیش از بهره‌برداری ترمیم می‌شود

باشنده‌گان و فعالان مدنی در ولایت پروان شکایت دارند که کار ساخت دو‌سرکه‌ خط دوم جبل‌السراج ـ بگرام از سوی شرکت پیمان‌کار به شکل ناقص قیرریزی شده و پیش از بهره‌برداری، بخش‌های زیاد این سرک تخریب و کندن‌کاری شده است. آنان تصریح می‌کنند که اگر این پروژه به این شکل ادامه یابد، مردم به ماهیت کار آن اعتراض خواهند کرد. مسوولان شرکت ‌پیمان‌کار در سهم‌شان می‌گویند که این سرک برای موترهای با تناژ ۳۲ تُن طراحی شده، اما بالای آن موترهای باربری با تناژ ۱۰۰ تُن نیز عبور کرده است. با این حال به گفته مسوولان این شرکت، آنان مسوولیت دارند و بخش‌های تخریب شده را دوباره «داغ‌گیری» می‌کنند. این در حالی است که وزارت فواید عامه از عواقب بی‌کیفیت بودن این پروژه هشدار می‌دهد. به گفته مسوولان این وزارت، اگر مشکلاتی در سرک دیده شود، آن را تحویل نخواهد گرفت. مسوولان تصریح می‌کنند که حتا این وزارت پیش‌تر در چنین مواقع اقدام به فسخ قرارداد نیز کرده است. ترمیم دو‌سرکه خط دوم جبل‌السراج ـ‌ بگرام از سوی شرکت پیمان‌کار با موجی از انتقادها روبه‌رو شده است. برخی از باشنده‌گان پروان می‌گویند که مسوولان شرکت پیمان‌کار به چشم مردم خاک پاشیده‌اند و تلاش دارند سرک را ناقص به مردم تحویل دهند. باسط خالقی، فعال مدنی در پروان گفت که شرکت پیمان‌کار که مسوولیت آن‌ را همایون هریروود، نماینده مردم پروان در مجلس نماینده‌گان برعهده دارد، نباید از این پروژه استفاده سوء کند و پروژه ناقص را به مردم تحویل دهد. او افزود که خط دوم دو‌سرکه بگرام ـ جبل‌السراج به گونه ناقص قیرریزی شده و پیش از استفاده، بخش‌های زیاد آن تخریب شده است. او گفت: «این سرک توسط نماینده خود ما ساخته می‌شود که با رای مردم پروان به مجلس نماینده‌گان راه پیدا کرده است. اگر این سرک به شکل ناقص و این‌گونه که حالا بخش‌هایی از آن ساخته شده است، به بهره‌برداری سپرده شود، این نماینده باید به مردم و موکلان خود جوابگو باشد.» به گفته وی، شورای ولایتی و نهاد‌های مدنی به شمول رهبری ولایت پروان مسوولیت دارند تا بالای شرکت پیمان‌کار فشار وارد کنند که کارش را متوقف سازد یا هم بخش‌های باقی‌مانده این سرک را به شکل اساسی و مطابق معیار‌های پذیرفته شده قیرریزی کند. حسیب‌الله جمعه‌زاده، یکی دیگر از باشنده‌گان پروان، گفت: «چند روز پیش من هم کابل رفته بودم، دیدم بخش‌های زیاد سرک پیش از افتتاح تخریب شده است. مایوس شدم که وقتی نماینده خود ما چنین کاری را تحویل مردم می‌دهد، ما از دیگران و شرکت‌های بیرون از پروان چه گله کنیم.» به گفته وی، اگر نهادهای مدنی و شورای ولایتی نواقص و مشکلات این سرک را نا‌دیده بگیرند، به حق مردم جفا می‌شود و این مشکل روزی به یک دردسر بزرگ مبدل خواهند شد. در این میان بسیاری‌ با نشر تصاویر تخریب و دوباره‌سازی بخش‌های این سرک در صفحات اجتماعی به ویژه فیس‌بوک، ابراز نگرانی کرده و شرکت پیمان‌کار را به «عهدشکنی» و «فساد» متهم می‌کنند. این کاربران با راه‌اندازی کمپینی زیر نام «پروژه ناکام تحویل مردم داده نشود»، گفته‌اند که بسیاری از پروژه‌ها در پروان ناکام تحویل مردم داده می‌شود و هیچ نهادی نیست که این مشکلات را بررسی کند. از سوی دیگر احمد‌زیبر آزادمنش، یکی از فعالان مدنی در پروان، می‌گوید که در چند سال گدشته بسیاری از پروژه‌ها در این ولایت ناقص تطبیق شده و حتا به گفته وی، پروان به «قلب پروژه‌های ناکام» مبدل شده است. او افزود که اعمار شفاخانه ۲۰۰ بستر پروان، انتقال پروژه آب از سالنگ به شهر چاریکار، حفر چاه‌های عمیق، اعمار بازار زیرزمینی در چوک شهر چاریکار و ده‌ها پروژه دیگر از مواردی است که به شکل جدی ناکام و نیمه‌تمام است. به گفته وی، هرگاه پروژه‌های نام‌برده از سوی شرکت‌های پیمان‌کار همانند پروژه‌های پیشین به شکل اساسی تطبیق نشود، فاصله میان مردم و حکومت بیش‌تر از گذشته افزایش خواهد یافت. آزادمنش گفت: «ما فکر می‌کنیم که مردم پروان بدبخت هستند. همه پروژه‌های ساختمانی و سرک‌سازی از سوی شرکت‌های پیمان‌کار ناقص تطبیق می‌شود، اما کجا هستند کسانی که صدای مردم را بشنوند و به مشکلات‌شان توجه کنند. حالا حتا نماینده‌های مردم در مجلس نماینده‌گان به حال مردم دل نمی‌سوزانند.» خط دوم دو‌سرکه جبل‌السراج ـ بگرام از جاده‌های اساسی در ولایت‌های شمال کابل است که نُه ولایت کشور را با پایتخت وصل می‌سازد. این جاده به دلیل آن مهم است که در چند سال گذشته، رویداد‌های ترافیکی به دلیل کم‌عرض بودن سرک همواره سبب تلفات سنگین عابران این مسیر شده است. هرچند باشنده‌گان پروان و باشنده‌گان مسیر این سرک می‌گویند که از کار این سرکت به گونه جدی نظارت نشده است، اما مسوولان شرکت پیمان‌کار می‌گویند این سرک به شکل «جدی» از سوی تیم انجنیری وزارت فواید عامه زیر نظارت قرار داشته و بخش‌هایی که دوباره داغ‌گیری شده، عمدی بوده است. اسدالله، انجنیر شرکت قراردادی گفت که این شرکت مطابق قرارداد‌، کار کرده است. به گفته وی، حتا یک کمپنی بیرون از چوکات وزارت فواید عامه کار این سرک را به شکل لابراتوار تست و ارزیابی کرده است. او هم‌چنان تاکید کرد که داغ‌گیری و کندن‌کاری سرک یک «امر طبیعی» است، زیرا هشت سانتی‌متر مواد استفاده شده در این سرک مربوط به لایه اول سرک است و قرار نیست این کار آخر آن باشد. به گفته وی، قرار است تا روزهای دیگر کار لایه دوم آن که شش سانتی‌متر است، آغاز شود. او افزود: «سرک مذکور یک سال گرانتی دارد. دوم ما خود ما اجازه دادیم تا بخش‌هایی از این سرک مورد استفاده قرار گیرد و معلوم شود که آیا مشکلات تخنیکی دارد یا خیر؛ چون مشکلات باید در لایه اول حل شود. قبل از این‌که لایه دوم را هموار کنیم، مشکلات و نواقص گرفته شود.»
مشکلات محیطی سد راه این پروژه چیست؟
در حالی که از زمان تعیین شده برای تکمیل این پروژه بیش‌تر از شش ماه می‌گذرد، اما مسوولان شرکت قرار‌دادی می‌گویند که ممانعت مردم و مشکلات استملاک جایدادهای باشنده‌گان مسیر این سرک از چالش‌های جدی است که سبب شده کار این پروژه را با کندی مواجه کند. به گفته مسوولان در این شرکت، خانه یکی از فرماندهان جهادی در جبل‌السراج که سد بزرگ برای این پروژه است، هنوز مشکلش حل‌ناشده باقی‌مانده است. در همین حال به گفته مسوولان شرکت پیمان‌کار، شماری از باشنده‌گان در منطقه «تتم‌دره» برای کار این پروژه مشکل ایجاد کرده‌اند و اجازه نمی‌دهند که د‌کان‌های‌شان در مسیر این سرک تخریب شود. این در حالی است که کار بازار زیرزمینی شهر چاریکار که در مسیر این پروژه است، هنوز تکمیل نشده و سبب شده است بخشی از سرک هنوز کارهای ابتدایی را طی نکند. تلاش شد در مورد مشکلات محیطی و حقوقی این سرک دیدگاه فضل‌الدین عیار، والی پروان، گرفته شود، اما او از اظهار نظر در این مورد خودداری کرد. این در حالی است که به گفته برخی از باشنده‌گان، والی پروان مشکلات محیطی داخل شهر را با فشارهای زیاد حل کرد، اما هنگامی که با یک فرمانده جهادی در جبل‌السراج مقابل شد، این مشکل به یک درد سر برای وی بدل شد و نتوانست اقدام کند.
فعالان مدنی: از کیفیت کار نگرانیم
برخی از فعالان مدنی در پروان از عواقب نواقص در کار این سرک هشدار می‌دهند. شفیع مشفق، رییس بورد نهادهای جامعه مدنی پروان، با ابراز نگرانی از کندن‌کاری‌های پیش از بهره‌داری در این سرک، می‌گوید که هرگاه مشکلات این سرک از سوی نهادهای مربوط حل نشود، فعالان جامعه مدنی پروان به آن اعتراض خواهند کرد. او افزود: «در این اواخر دیده شد که شرکت پیمان‌کار قسمت‌هایی از سرک را دوباره کندن‌کاری کرده و دوباره کار می‌کند. در این سرک پول زیادی هزینه شده و اگر کیفیت کار در نظر گرفته نشود، مورد نگرانی است.» در همین حال برخی از باشنده‌گان پروان این روند را بخشی از تلاش برای میلیاردرسازی یک جمع کوچک عنوان می‌کنند. سالم وحدت، از دیپلمات‌های پیشین وزارت امور خارجه و از باشنده‌گان ولایت پروان، در صفحه فیس‌بوکش نگاشته است که خیانت در کار جاده‌سازی در بیست سال اخیر یک جمع کوچک را میلیاردر ساخته است. با این حال به گفته وی، شاهراه‌ها و جاده‌های ناقص و خلاف معیار جاده‌سازی به مردم تحویل داده می‌شود که خود «خیانت» از سوی مسوولان و نهادهای ناظر مربوط به وزارت فواید عامه است.
وزارت فواید عامه: اگر سرک مشکل داشت، تحویل نمی‌گیریم
از سوی دیگر وزارت فواید با تایید مشکلات در ساخت خط دوم سرکه بگرام ـ جبل‌السراج، می‌گوید که این وزارت هر سرک و جاده‌ای را تحویل می‌گیرد که مطابق پالیسی‌های این وزارت حداقل یک سال از تکمیل کار آن گذشته باشد و پس از آن مورد بهره‌برداری و افتتاح قرار می‌گیرد. مسوولان در این وزارت می‌گویند که مشکلات و نواقص در کار دو‌سرکه بگرام ـ جبل‌السراج برای این وزارت قابل قبول نیست و هرگاه چنین مشکلاتی در سرک مشاهده شود، از سوی این وزارت تحویل گرفته نخواهد شد. اشرف حق‌شناس، معاون سخنگوی وزارت فواید عامه گفت که شرکت قراردادی مکلف است پروژه را مطابق قرارداد به وزارت فواید عامه تحویل دهد. به گفته وی، هیچ بهانه‌‌ای در این مورد برای این وزارت قابل قبول نخواهد بود. حق‌شناس گفت: «تیم‌های مراقبتی وزارت فواید عامه در پروژه‌هایی عملاً حضور دارند تا ببینند که شرکت‌های قرار‌دادی مطابق پلان کارشان را پیش می‌برند یا خیر. در صورتی که شرکت‌ها خلاف قانون کار کنند، با آن‌ها برخورد قانونی و حتا در بعضی موارد با این شرکت‌ها فسخ قرارداد خواهد شد.» با این حال برخی از انجنیران این سرک می‌گویند که در جریان آزمایش، برخی از موترهای تناژ‌بلند بالاتر از حد معین بالای سرک تردد کرده است. عبدالروف احمدی، یکی از انجنیران شرکت قراردادی، می‌گوید که این سرک برای ۳۲ تن طراحی شده که ۱۴ سانتی‌متر قیر ریخته شود. به گفته وی، آنان در مرحله اول هشت سانتی‌متر قیر ریخته‌اند، در حالی که موتر‌هایی با تناژ ۱۰۰ تن هم از این سرک تردد کرده است. او افزود: «سرک مذکور مطابق پلان برای موترهای تناژ پایین‌تر از ۳۲ تن طرح شده، اما با آن هم ما مسوولیت گرفته‌ایم و بخش‌های تخریب شده را دور کرده و دوباره بندر کروز [نوعی از ریگ] انداخته و سرک را ترمیم می‌کنیم.» دو‌سرکه بگرام ـ جبل‌السراج یکی از پروژه‌های مهم و حیاتی است که از این مسیر باشنده‌گان بیش از نُه ولایت کشور رفت‌و‌آمد دارند. مسوولان وزارت فواید عامه می‌گویند ساخت این سرک که ۲۵٫۶ کیلومتر طول و ۱۰ متر عرض دارد، ۱٫۵ میلیارد افغانی هزینه برمی‌دارد. این پروژه از سوی وزارت فواید عامه با شرکت ساختمانی و سرک‌سازی هریرود عقد قرار‌داد شده است.