آهنگری؛ صنعتی رو به رکود در بلخ

آهنگری یکی از صنعت‌های قدیم در بلخ است. در سال‌های اخیر، این صنعت به حاشیه رفته است. شماری از آهنگران در بلخ می‌گویند که در حال حاضر به دلیل نبود کار، بیش‌تر مصروف ترمیم وسایل فرسوده‌ هستند. خلیفه سردار، نصف عمر خود را در آهنگری سپری کرده است. او می‌گوید که پیش از این، آنان تیشه، تبر، چکُش، بیل و برخی ابزار دیگر آهنی می‌ساختند و خریداران زیادی داشتند، اما حالا به علت کم‌رنگ شدن این حرفه و نبود خریدار، لوازم فرسوده را ترمیم می‌کنند. خلیفه سردار می‌گوید: «متاسفانه این سال‌ها از صنعت آهنگری کسی حمایت نمی‌کند. در گذشته ما مشتری زیاد داشتیم و ابزار‌های مختلف می‌ساختیم، اما حالا مشتری نداریم و کسی وسایل ما را نمی‌خرد. اگر چیزی هم بسازیم، باید با قیمت اندک به فروش برسانیم که خود ما ضرر می‌کنیم.» در حال حاضر بیش‌تر مردم از ابزارهای آهنی‌ای که از پاکستان و چین وارد کشور می‌شود، استفاده می‌کنند. کیفیت و قیمت این ابزار‌ها نسبت به تولیدات داخلی پایین است. جان‌محمد ۲۰ سال می‌شود که در رسته آهنگری شهر مزار شریف کار می‌کند. وی می‌گوید: «ما حمایت نمی‌شویم. مال خارجی که وارد می‌شود، بی‌کیفیت است، شاید شش ماه دوام نیارد و به همین خاطر قیمتش هم ارزان است؛ اما مردم وسایل بی‌کیفیت را با قیمت ارزان می‌خرند.» جان‌محمد از دولت می‌خواهد که جلو واردات اجناس خارجی را بگیرد تا کار آنان خوب به پیش برود. وی می‌گوید: «مال خارجی را که وارد می‌کنند، کیفیت ندارد و ارزان است. مثلاً یک تیشه ما دوصد افغانی است، اما یک تیشه خارجی پنجاه افغانی. مردم جنس خارجی را که ارزان و بی‌کیفیت است، می‌خرند، اما اجناس با‌کیفیت ما را که سال‌ها دوام می‌آورد، نمی‌خرند، چون قیمتش بالا است.» در همین حال مسوولان اتحادیه پیشه‌وران ولایت بلخ می‌گویند که این صنف در حال حاضر ۸۰ درصد با رکود مواجه شده است. میرویس احمدی، رییس این اتحادیه، می‌گوید که صنعت آهنگری در شرایط فعلی در حالت رکود قرار دارد. به گفته آقای احمدی در سال‌های گذشته بیش از پنجاه دوکان در رسته آهنگری شهر مزار شریف فعال بود، اما اکنون تنها حدود ده دوکان در این رسته فعال است. وی می‌افزاید: «اکثراً اموال و اجناسی که از کشورهای ایران و چین وارد کشور می‌شود، کیفیت خوب ندارد؛ اما چون ارزان است، مردم بیش‌تر این اجناس را خریداری می‌کنند. به همین دلیل این صنف کم‌کم کار خود را از دست داده ‎است.» در همین حال شماری از آهنگران در بلخ می‌گویند که دولت آنان را حمایت نمی‌کند. محمد‌جاوید حدود ۳۰ سال می‌شود که در رسته آهنگران مزار شریف تیشه و تبر می‌سازد. این آهنگر می‌گوید: «دولت از ما حمایت نمی‌کند. ما به بسیار مشکلات این حرفه را پیش می‌بریم. کرایه دوکان و برق بسیار زیاد است و ما توانایی نداریم که این قیمت را پرداخت کنیم. در بازار کار هم وجود ندارد، مجبور هستیم از کار خود دست بکشیم یا وسایل خود را با قیمت بسیار ناچیز به فروش برسانیم تا روزگار خود را پیش ببریم.» به گفته محمدجاوید، روزگاری که در بازار فقط تولیدات داخلی فروخته می‌شد، هر شام با پول هنگفتی به سوی خانه می‌رفت و با استفاده از این شغل مایحتاج زنده‌گی‌اش ‌را تأمین می‌کرد، اما حالا ورود لوازم چینی و پاکستانی به بازار، این صنعت را صدمه زده است. وی می‌افزاید که دولت از این صنف اصلاً حمایت نکرده و حتا امکانات اولیه در اختیار آن قرار نداده است، اما آنان با دشواری این حرفه را حفظ کرده‌اند. مقام‌های محلی بلخ می‌گویند نظر به قانون بازار که در افغانستان حاکم است، دولت جلو واردات سکتور خصوصی را گرفته نمی‌تواند. از جانب دیگر شماری از باشنده‌گان ولایت بلخ خواستار حمایت از صنعت‌گران هستند. عطا‌محمد ۵۰ ساله، باشنده شهر مزارشریف، می‌گوید: «وسایلی را که آهنگران درست می‌کنند، به خدا این‌قدر خوب است که چندین سال دوام می‌‌آورد، اما مردم ما از کیفیت این اجناس نمی‌فهمند و جنس‌های چینایی را با قیمت ارزان می‌خرند. من به عنوان یک شهروند می‌خواهم که مردم صنعت‌کاران را تشویق و حمایت کنند و وسایل‌شان را بخرند.» از جانب دیگر محمد‌امین ۲۸ ساله، باشنده دیگر شهر مزارشریف، می‌گوید که با پیش‌رفت تکنولوژی، صنعت هم پیش‌رفت می‌کند، اما در افغانستان به دلیل این‌که دولت‌مردان به کسب‌و‌کار مردم توجه ندارند، وضعیت کسب‌ها هر روز خراب‌تر شده می‌رود. وی می‌گوید که در رکود صنعت آهنگری همه دست داریم؛ چون استفاده از وسایل خارجی را نسبت به تولیدات داخلی ترجیح می‌دهیم.