اشرف غنی احمدزی؛ رئیس جمهوری که گریخت

محمد اشرف‌غنی، رئیس جمهوری افغانستان روز ۲۴ اسد، با رسیدن طالبان به دروازه‌های کابل، کشور را به مقصدی اعلام نشده ترک کرد. طالبان با خروج کامل نیروهای خارجی در چند هفته کل افغانستان را تسخیر کردند. بیشتر ولایات بدون درگیری تسلیم طالبان شدند. آقای غنی بعد از خروج از افغانستان در فیسبوک خود اعلام کرد که “برای جلوگیری از خونریزی” کشور را ترک کرده است. اما این اقدام او با انتقاد تند بعضی چهره‌های سیاسی افغانستان مواجه شد که او را به “فرار از مسئولیت” متهم کردند. با انتشار خبر خروج آقای غنی از کشور، طالبان وارد ارگ ریاست جمهوری افغانستان شد، و دولت افغانستان عملا سقوط کرد. او دوبار در انتخابات افغانستان – بعد از اختلاف‌های فراوان – پیروز اعلام شد و به ریاست جمهوری رسید. آقای غنی ۷۲ ساله و فارغ التحصیل دکترای انسان‌شناسی از دانشگاه کلمبیای نیویورک در آمریکا است. او که از نظر قومی پشتون است، سال‌های جنگ و ناآرامی در دهه‌‌های ۱۳۶۰ و ۱۳۷۰ را خارج از کشور گذراند و به عنوان استاد دانشگاه در آمریکا، و بعد با بانک جهانی و سازمان ملل متحد همکاری کرد. بعد از حمله آمریکا از سازمان‌های بین‌المللی خارج شد، به کابل بازگشت و به عنوان مشاور حامد کرزی مشغول کار شد. در آغاز به عنوان وزیر اقتصاد دولت حامد کرزی معرفی شد اما خیلی زود با او دچار اختلاف شد و از دولت کنار رفت و به ریاست دانشگاه کابل رسید. در این دوره او به عنوان چهره‌ای اصلاح طلب شناخته شد. در سال ۲۰۰۹ میلادی (۱۳۸۸) آقای غنی انتخابات ریاست جمهوری افغانستان نامزد شد، اما تنها با چهار درصد آرا، چهارم شد. با این حال او همچنان در سیاست افغانستان باقی ماند. مقام بعدی او نظارت بر کمیته‌ای برای انتقال امنیت کشور از ناتو به نیروهای داخلی بود. در سال ۱۳۹۳ (۲۰۱۴ میلادی) آقای غنی به عنوان یک تکنوکرات بار دیگر وارد انتخابات و پیروز اعلام شد. اما در همان آغاز عبدالله عبد‌الله رقیب او، نتایج انتخابات را نپذیرفت و تشکیل سومین دولت منتخب افغانستان بعد از طالبان با بحران روبه‌رو شد. رسیدن آقای غنی به ریاست جمهوری همزمان شد با کاهش قابل توجه نیروهای آمریکا و ناتو و همزمان شدت گرفتن حمله‌های طالبان. او در دوران ریاست جمهوری خود، تلاش کرد چهره‌های جوان را جایگزین چهره‌های سیاسی افغانستان کند. آقای غنی همچنین وعده داد امنیت را برقرار کند، فساد مالی و اداری را ریشه کن کند، اقتصاد را اصلاح کند و افغانستان را به گذرگاهی تجاری تبدیل کند. اگرچه همه این وعده‌‌ها عملی نشد اما در دوران ریاست جمهوری آقای غنی چندین پروژه‌ عمرانی در زمینه سد سازی، تولید و انتقال برق و راه آهن انجام شد. او همچنین اقداماتی برای مقابله با فساد انجام داد اما افغانستان همچنان یکی از فاسدترین کشورهای جهان باقی مانده است. محمد اشرف‌غنی که به خاطر تند خویی میان همکارانش شهرت داشت، در بسیاری مواقع با سیاست‌های غرب در افغانستان موافق نبود. از جمله در سال‌های اخیر منتقد مذاکرات صلح با طالبان بود با آنکه از پارسال بعد از توافق آمریکا و طالبان دولتش وارد مذاکرات رسمی با طالبان شد. اما کشورهای غربی از روند کند مذاکرات دولت و سخت‌گیری‌های آقای غنی انتقاد داشتند. این انتقاد‌ها در فضای سیاست داخلی افغانستان هم نمایان شد، حتی در مواردی ایجاد دولتی انتقالی برای رسیدن به صلح مطرح شد.