ابرماه افروخته سال ۲۰۲۲

یکی از گیراترین و جذاب‌ترین چشم‌انداز‌های آسمان، “ابرماه افروخته” (ماه‌افروختگی)، در بسیاری از نقاط دنیا رویت شد.
ماه‌گرفتگی (خسوف) کامل تنها یک بار در سال روی می‌دهد، زمانی که زمین بین خورشید و ماه قرار می‌گیرد. سایه زمین روی ماه می‌افتد و ماه به آرامی در تاریکی فرو می‌رود و سپس به رنگ سرخ افروخته درمی‌آید.
ماه گرفتگی ۱۴۰۱ در چه جاهایی از دنیا دیده می‌شود؟
این ماه‌گرفتگی ساعت یک و ۳۲ دقیقه بامداد دوشنبه به وقت جهانی با ورود ماه به نیم‌سایه زمین، آغاز می‌شود و قبل از ساعت ۶ و ۵۱ دقیقه با خروج ماه از نیم‌سایه، پایان می‌گیرد.
این پدیده قبل از طلوع آفتاب در بیشتر نقاط اروپا با چشم غیرمسلح قابل مشاهده خواهد بود. مردم در قاره آمریکا در عصر یکشنبه، ۱۵ ماه مه، شاهد منظره‌ای عالی خواهند بود.
ساکنان غرب اروپا، روز دوشنبه، (۱۶ ماه مه) با غروب ماه مدت کوتاهی منظره‌ای خوب خواهند دید. آنها باید صبح زود، بین ساعت‌های ۰۲:۳۰ و ۰۴:۳۰ (به وقت تابستانی بریتانیا)، به پایین افق چشم بدوزند و ببینند که ماه در سایه زمین قرار می‌گیرد و سپس به رنگ سرخ افروخته می‌درخشد. در آن زمان، این پدیده بایستی در آفریقا هم قابل مشاهده باشد.
به گفته دکتر گریگوری براون، ستاره‌شناس، در حالی که سایه زمین شروع به پوشاندن ماه می‌کند، بتدریج به نظر می‌رسد بخشی از ماه گاز زده می‌شود. سپس روی ماه کاملا پوشیده می‌شود و به رنگ سرخ درمی‌آید. ماه سپس غروب خواهد کرد، اگرچه ماه‌گرفتگی همچنان ادامه خواهد داشت.
اما در قاره آمریکا مردم برای تماشای ماه‌گرفتگی کامل ۴۸ دقیقه دارند. اگر در غرب ایالات متحده آمریکا و کانادا هستید، زمان تماشای این پدیده، عصر یکشنبه همزمان با طلوع ماه است.
چرا به آن ‘ابرماه’ می‌گویند؟
ماه در این وضعیت، بزرگتر از معمول به نظر می‌رسد چرا که در نزدیک‌ترین نقطه به زمین قرار می‌گیرد، به همین علت هم آن را “ابرماه” نامیده‌اند.
به این پدیده “ابرماه سرخ‌فام شکفته” هم می‌گویند. در نیمکره شمالی، ماه کامل اغلب “ماه گل” نامیده می‌شود چراکه در ماه مه همزمان با شکوفایی بهاری روی می‌دهد.
چرا ماه سرخ‌فام دیده می‌شود؟
در ماه‌گرفتگی کامل تنها نوری که از خورشید به ماه می‌رسد، نوری است که از جو زمین عبور می‌کند.
دکتر براون می‌گوید در ماه‌گرفتگی کامل، نور طلوع و غروب خورشید از هر جای زمین که به سطح ماه منعکس‌شود، سرخ‌فام خواهد بود:
“مثل این است که شما در واقع تمام طلوع و غروب‌های خورشید در زمین را همزمان می‌بینید و تمام آن نورها روی ماه منعکس می‌شود”.
آیا این پدیده را می‌توان با چشم غیرمسلح دید؟
شما می‌توانید آن را با چشم غیرمسلح ببینید اما با دوربین یا یک تلسکوپ کوچک سرخی ماه را بهتر می‌بینید.
بهترین نقطه برای تماشای این پدیده کجاست؟
البته کسی نمی‌تواند در بهترین نقطه برای تماشای این خسوف باشد: خود ماه.
دکتر براون توضیح می‌دهد: “اگر شما فضانورد بودید و در آن لحظه روی ماه ایستاده بودید و به سمت زمین نگاه می‌کردید، حلقه سرخ‌فامی را می‌دیدید که دور جو سیاره ما می‌چرخد”.