سیل‌های ویرانگر پاکستان چه ارتباطی با تغییر اقلیم دارد

کارشناسان می‌گویند که سیل‌های ویرانگر پاکستان «زنگ خطری» برای همه جهان در مورد عواقب تغییر اقلیم است.
یک محقق امور اقلیمی گفته که بارندگی بی‌سابقه‌ در این ابعاد، نه فقط برای یک کشور فقیر، بلکه هر کشور دیگری با شرایط حتی خیلی بهتر ویرانگر خواهد بود.
روز جمعه دو هزار نفر از میان نواحی آب گرفته نجات داده شدند و با توجه به نابودی تقریبا نیمی از محصولات کشاورزی این کشور در سیل، وزرای کابینه نسبت به کمبود آذوقه هشدار دادند.
بسیاری از مردم در این کشور به شدت احساس بی‌عدالتی می‌کنند. پاکستان مسئول چیزی کمتر از یک درصد گازهای گلخانه‌ای جهان است که مسئول گرمایش هستند، اما جبر جغرافیا این کشور را به شدت در برابر تغییر اقلیم آسیب پذیر می‌کند.
شری رحمان، وزیر امور اقلیمی پاکستان، می‌گوید: «یک سوم پاکستان عملا زیر آب رفته، رویدادی ورای همه حد و مرزها، همه شرایطی که در گذشته دیده‌ایم.»
پاکستان به خاطر موقعیت خود در معرض دو سیستم عمده آب و هوایی قرار دارد. یکی باعث دمای بالا و خشکسالی می‌شود، مثل موج گرمایی که در ماه مارس تجربه شد، و دیگری باران های موسمی می‌آورد.
اکثریت مردم پاکستان در اطراف رود سند زندگی می‌کنند که در جریان باران‌های موسمی طغیان می‌کند و باعث سیل می‌شود.
رابطه علمی میان تغییر اقلیم و باران‌های شدیدتر موسمی روشن است. گرمایش زمین باعث افزایش دمای هوا و دریا شده، که به تبخیر بیشتر آب‌ها دامن زده. هوای گرمتر می‌تواند رطوب بیشتری را در خود نگاه دارد، و این باران‌های موسمی را شدیدتر می‌کند.
انیا کاتزنبرگر، اقلیم شناس در موسسه تحقیقات آثار اقلیمی، می‌گوید دانشمندان پیشبینی می‌کنند که میانگین بارندگی در فصل باران‌های موسمی هند (که به پاکستان می رسد) در طول تابستان به دلیل تغییر اقلیم افزایش یابد.
اما پاکستان با یک مشکل دیگر روبروست که آثار تغییر اقلیم را تشدید می‌کند: ذوب یخچال‌ها.
از مناطق شمالی این کشور گاهی به عنوان «قطب سوم» نام برده می‌شود – چون بعد از مناطق قطبی حاوی بیشترین یخچال‌ها در جهان است.
با گرمتر شدن زمین، یخچال‌ها درحال ذوب هستند. برنامه توسعه سازمان ملل گفت که یخچال‌های منطقه گلگت-بلتستان و خیبر پختونخوا به سرعت در حال ذوب شدن هستند، به طوری که بیش از سه هزار دریاچه ایجاد کرده‌اند.
حدود ۳۳ عدد از اینها در معرض گسست ناگهانی و روان شدن میلیون‌ها متر مکعب آب و گل قرار دارند که می‌تواند ۷ میلیون نفر را به خطر بیاندازد.
دولت پاکستان و سازمان ملل با نصب سیستم‌های هشدار سریع و ساختارهای محافظتی برای کاهش خطرات سیل‌های ناگهانی تلاش می‌کنند.
تجربه نشان داده که کشورهای فقیرتر با سیستم‌های ضدسیل ضعیف‌تر یا ساختمان‌های سست‌تر، بیشتر از بارندگی شدید آسیب می‌بینند.
اما فرهاد سعید دانشمند آثار تغییر اقلیم گفت که حتی کشورهای ثروتمند هم در برابر چنین سیل‌هایی کمر خم خواهند کرد.
او که از اسلام آباد، پاکستان، صحبت می‌کرد توضیح داد: «اینجا ما با هیولای متفاوتی روبرو هستیم – ابعاد سیل آنقدر گسترده است و باران آنقدر شدید، که حتی سیستم‌های دفاعی استوار به دردسر خواهند افتاد.»
او به سیل‌هایی در آلمان و بلژیک اشاره کرد که در سال ۲۰۲۱ باعث مرگ ده‌ها نفر شد.
میزان بارندگی در فاصله ژوئن تا اوت در پاکستان تقریبا ۱۹۰ درصد بیش از میانگین ۳۰ ساله بود.
او می‌گوید که سازمان هواشناسی پاکستان در عملکردی «مسئولانه» نسبت به وقوع سیل به مردم هشدار داد. به گفته او این کشور دارای سیستم‌های دفاعی نسبتا خوبی است، اما امکان بهبود آنها وجود دارد.
دکتر سعید می‌گوید مردمی که کمترین نقش را در افزایش گازهای کربنی اتمسفر داشته‌اند بیش از همه متحمل رنج شده‌اند.
او می‌گوید: «قربانیان در خانه‌های گلی تقریبا بدون هیچ امکاناتی زندگی می‌کنند – آنها تقریبا هیچ نقشی در تغییر اقلیم نداشته‌اند.»
سیل بخش‌هایی را دستخوش قرار داده که معمولا شاهد این نوع بارندگی نیستند، از جمله مناطق جنوبی سند و بلوچستان که به طور عادی خشک و نیمه خشک هستند.
دکتر سعید می‌گوید که سیل‌ها یک «زنگ خطر واقعی» برای دولت‌های سراسر جهان است که مکررا در کنفرانس‌های سازمان ملل قول داده‌اند به مشکل تغییر اقلیم رسیدگی کنند.
او می‌افزاید: «همه اینها درحالی اتفاق می‌افتد که دمای زمین حدود ۱.۲ درجه سانتیگراد بالا رفته – و هر چیزی بیش از این برای خیلی از مردم در پاکستان به معنی حکم مرگ خواهد بود.»