گرمایش زمین، یخچال‌های طبیعی کوه بابا در بامیان را متاثر کرده است

تغییر اقلیم که در قرن بیست‌ویکم زنده‌گی بشر و ایکوسیستم را متأثر ساخته است، در کشور ما نیز دسترسی به منابع طبیعی، صحت، معیشت انسان‌ها، درجه‌ی حرارت و هم‌چنان ثبات ایکوسیستم‌ها را متأثر می‌سازد. مقام‌های اداره‌ی محیط زیست در ولایت بامیان، با ابراز نگرانی از پی‌آمدها و خطرات ناشی از تغییرات اقلیم می‌گویند که در سال‌های اخیر، یخ‌های یخچال‌های طبیعی کوه بابا در این ولایت، به دلیل گرمایش زمین، ذوب شده است. محمدابراهیم دادفر، رییس اداره محیط زیست بامیان، این موضوع را روز دوشنبه، بیست‌وهشتم میزان، در برنامه‌ای که به مناسبت تجلیل از «هفته‌ی جهانی تغییرات اقلیم» در این ولایت برگزار شده بود، بیان کرد. آقای دادفر گفت که براساس چشم‌دیدِ کارمندان اداره‌ی محیط زیست، سال‌های پیش حوض‌های طبیعی کوه بابا پوشیده از یخ و برف بودند؛ اما در یکی-دو سال اخیر، یخ‌های این حوض‌های طبیعی به گونه‌ی کامل «ذوب» شده است. رییس اداره محیط زیست بامیان می‌گوید که سال گذشته در ولایت پنجشیر نیز یکی از یخچال‌های طبیعی فرو ریخت که برخی مناطق اطرافش را زیر آب فرو برده بود. به گفته‌ی آقای دادفر، این‌ها همه نشانه‌هایی از تغییرات اقلیم می‌باشد که در سال‌های پسین اتفاق افتاده است. آگاهان امور محیط زیست می‌گویند، عوامل مختلفی سبب تغییرات اقلیم می‌شوند که از دو حالت «طبیعی» و «مصنوعی (انسان‌ساخت)» بیرون نیست. عوامل طبیعی، شامل آتش‌فشان‌ها، آتش‌سوزی جنگلات، حیوانات، بخارات آب و… می‌شوند، اما پس از صنعتی شدن جهان، استفاده از فلوروکاربن‌ها که بیش‌تر در صنایع یخچالی به کار می‌رود، استفاده از موترهای شخصی و سایر فعالیت‌های بشر که به محیط زیست آسیب می‌رسانند، از عوامل انسانی‌ای استند که باعث تغییرات اقلیمی می‌شوند. رییس اداره محیط زیست بامیان بیان داشت که تغییرات اقلیمی در تمامی بخش‌های کشور تأثیرات منفی بر زنده‌گی مردم و طبیعت خواهد گذاشت، اما به گونه‌های متفاوت. در بخش‌هایی از کشور جاری شدن سیلاب‌های مُدهش، در بعضی نقاط زلزله و همین‌طور خشک‌سالی و لغزش کوه‌ها. آقای علی‌یار، یکی از استادان دانشگاه بامیان، در مورد «تأثیرات تغییر اقلیم در مناطق مرکزی کشور» صحبت کرد. این استاد دانشگاه، تحقیقی در باره‌ی پی‌آمدهای تغییرات اقلیمی انجام داده که به گفته‌ی خودش به‌ زودی منتشر خواهد شد. بخشی از یافته‌های تحقیق آقای علی‌یار نشان می‌دهد که در پی تغییرات اقلیمی، ده الی دوازده روز در فصل کشاورزی و برداشت حاصلات در مناطق مرکزی کشور تغییر رونما شده است. به گفته‌ی وی، بارنده‌گی‌ها در فصل بهار کاهش یافته و افزون بر آن، گونه‌های وحشی و پرنده‌گان کم‌پیدا هم از این ناحیه متأثر شده‌اند. ذوب شدن یخچال‌های طبیعی، کم شدن آب‌های آشامیدنی، گسترش فقر اقتصادی و شیوع بیماری‌ها، تغییر موسم بارنده‌گی، تغییرات غیرعادی درجه حرارت، بارنده‌گی‌های نامنظم، شدت و تکرار سیلاب‌ها و خشک‌سالی‌ها از عمده‌ترین اثرات و پی‌آمدهای گرمایش زمین و تغییرات اقلیمی در مناطق مرکزی کشور شناخته شده‌اند. تجلیل از هفته‌ی جهانی تغییر اقلیم، از سوی ریاست محیط زیست بامیان در مرکز این ولایت برگزار شده بود که شماری از فعالان محیط زیست‌، مقام‌های اداره‌ی محلی و دانشجویان پیرامون تغییرات اقلیم، پی‌آمدها، عوامل و کاهش اثرات آن بر زنده‌گی انسان‌ها و محیط زیست، صحبت و تبادل نظر کردند. به باور آگاهان امور محیط زیست‌، نهادهای مربوط باید به مردم آگاهی دهند تا آن‌ها خطرات و پی‌آمدهای ناگوار تغییرات اقلیمی را بدانند و همه برای مبارزه با آن تدابیر لازم داشته باشند. بر بنیاد گزارش‌ها، افغانستان که یک کشور محاط به خشکه است، با گرمایش زمین، یخچال‌هایش آب می‌شود. در صورتی که با اثرات آن مقابله نشود، برای کشاورزی و حتا انسان‌ها، دیگر آبی برای آشامیدن پیدا نخواهد شد. براساس گفته‌های برخی صاحب‌نظران، خطرات تغییر اقلیم، جدی‌تر از خطرات تروریزم است؛ زیرا آثار تغییرات اقلیم دوام‌دار است، در حالی تروریزم ممکن است در هیچ کشوری دایمی نباشد. در افغانستان، هفت خطر بزرگ هم‌چون خشک‌سالی‌‌، سیلاب‌های ناشی از باران‌های شدید و نابه‌هنگام، یخ‌بندان و دوره‌های هوای سرد، سیلاب‌های ناشی از آب شدن برف، توفان، ژاله و سایقه، از پی‌آمدهای تغییرات اقلیمی شناسایی شده‌ است. براساس برآوردی که در سال‌های پیش صورت گرفته بود، افغانستان سالانه حدود ۶۰۰ میلیون دالر تنها برای مقابله با تغییرات اقلیمی نیاز دارد، اما تاکنون کم‌ترین منابع در این بخش به مصرف رسیده است. فعالان محیط زیست در کشور، بارها انتقاد کرده‌اند که ضعف اراده‌ی سیاسی دولت و عدم استفاده از فرصت‌ها و امکانات موجود در عرصه‌ی محیط زیست، از عمده‌ترین دلایلی است که با اثرات تغییرات اقلیمی مبارزه درست نمی‌شود.