فعالان فرهنگی نیمروز: آبدات سیستان از بین می‌رود

شماری از فعالان فرهنگی در نیمروز، از بی‌توجهی دولت به آبده‌های تاریخی شکایت دارند و تأکید می‌کنند که اگر دولت به آثار باستانی در این ولایت توجه نکند، این آبدات به طور کامل از بین می‌رود و «تاریخ پنج هزار ساله» این سرزمین را نیز با خودش دفن خواهد کرد. برخی اعضای شورای ولایتی نیمروز، نگران فروپاشی آثار باستانی در این ولایت‌اند و حکومت را به بی‌توجهی در این زمینه متهم می‌کنند. به گفته‌ی آنان، آثار باستانی این ولایت، بار تاریخی دوره‌های مختلف تمدنی این سرزمین را به دوش می‌کشد. آنان آبده‌های تاریخی نیمروز را «تمدن سیستان قدیم» و بخشی از هویت باستانی «سرزمین آریانای کهن» عنوان می‌کنند. مقام‌ها در ریاست اطلاعات و فرهنگ نیمروز، از نبود بودجه کافی برای مرمت و بازسازی آثار باستانی سخن می‌گویند. به گفته‌ی این مقام‌ها، بر اساس درخواست آنان، هیأت هفت نفره‌ای از مرکز کشور برای بررسی وضعیت آثار باستانی نیمروز به این ولایت آمدند و کار مرمت و بازسازی یک قلعه، که از دوره‌ی «کیانی‌ها» است، از چندی پیش آغاز شده است. مقام‌های محلی نیمروز می‌گویند تلاش می‌کنند تا توجه نهادهای بین‌المللی را برای بازسازی و مرمت آثار باستانی این ولایت جلب کنند و هویت تاریخی و تمدنی سیستان را با مرمت دوباره‌‌ی آبده‌های آن، برگردانند و نگذارند «آثار ارزشمند» آن تخریب شود. برخی از اعضای شورای ولایتی نیمروز از کم‌توجهی حکومت محلی و مرکزی، به آثار تاریخی این ولایت شکایت دارند و نگران از بین رفتن بازمانده‌های تمدن باستانی این سرزمین در آینده نزدیک‌اند. نعمت‌الله صدیقی، عضو شورای ولایتی نیمروز، بر این باور است که آبده‌های تاریخی «مرکز سیستان» که صاحب تمدن دوره‌های مختلف فرهنگی قبل از اسلام و بعد از اسلام می‌باشد، در حال فروپاشی است. به گفته‌ی او، همین اکنون بسیاری از آبده‌های تاریخی این ولایت در حال از بین رفتن است و اگر دولت به آن توجه نکند، فرو می‌ریزد. این عضو شورای ولایتی تأکید می‌کند که ولایت نیمروز آثار تاریخی ارزش‌مندی دارد و حکومت پس از سال‌ها، کار ترمیم یکی از آثار تاریخی این ولایت را شروع کرده، اما سایر آبده‌های باستانی در حال فروریختن است و به ترمیم فوری نیاز دارد. از سوی دیگر فعالان فرهنگی نیمروز باور دارند که باید «بافت تمدنی این ولایت» حفظ شود و حکومت اجازه ندهد تا افراد، خودسرانه بافت تاریخی نیمروز را از بین ببرند. شاه‌گل گل‌زاده، از فعالان فرهنگی این ولایت، می‌گوید که دولت باید برای حفظ ارزش‌های تمدنی، تمام آثار باستانی این ولایت را بازسازی کند و هم‌چنان جلو ساخت‌و‌سازهای خودسرانه در‌ اطراف آبده‌های تاریخی را بگیرد. از دید او، نیمروز میراث‌دار دوره‌های مختلف تاریخی این سرزمین است و فرازونشیب‌های زیادی را پشت سر گذاشته و حفظ آثار باستانی این ولایت از مهم‌ترین و ارزشمندترین کارها برای حفظ فرهنگ اصیل افغانستان است. مسوولان اداره اطلاعات و فرهنگ نیمروز می‌گویند همین اکنون حدود ۴۴ اثر باستانی در این ولایت ثبت شده که شماری از آن‌ها در شهر زرنج مرکز ولایت نیمروز، موقعیت دارد و برخی در ولسوالی‌های این ولایت است. عبدالغنی حسن، رییس اطلاعات و فرهنگ نیمروز می‌گوید کار بازسازی و مرمت «قلعه تاریخی چگنی» که در حدود ۶۵۰ سال قدامت تاریخی دارد، از دو ماه به این‌سو به ارزش ۲۷ میلیون افغانی در جریان است. او تأکید می‌کند که تمام آثار باستانی در این ولایت، نیازمند ترمیم است و بازسازی و مرمت این آثار مبلغ هنگفتی ضرورت دارد تا از فرو ریختن آن‌ها جلوگیری شود. از سوی دیگر، مقام‌های محلی نیمروز می‌گویند ساختار اداری این ولایت قدیمی است و دولت مرکزی به دلیل «درجه‌دوم بودن» مانند سایر ولایات، برای حفاظت و بازسازی آثار باستانی، بودجه در اختیارشان قرار نداده است. بهرام حقمل، سخنگوی والی نیمروز، می‌گوید بازسازی و ترمیم آبده‌های تاریخی این ولایت مبلغ زیادی نیاز دارد و هنوز تلاش‌ها برای جلب توجه نهادهای بین‌المللی جریان دارد. او تأکید می‌کند که اداره محلی نیمروز، به حفظ ارزش‌های تمدنی و تاریخی این ولایت پای‌بند است. با این همه مسوولان در ریاست اطلاعات و فرهنگ نیمروز می‌گویند برای حفظ بافت ساحات تاریخی و باستانی این ولایت، روند ساخت برخی خانه‌هایی که به گونه غیرقانونی ساخته شده بود را متوقف کرده‌اند. این مسوولان تأکید می‌کنند که تعداد دقیق آثار و ساحات باستانی در ولایت نیمروز، به دلیل نبود امنیت در برخی مناطق دوردست و ولسوالی‌های این ولایت، مشخص نیست و تنها ۴۴ آبده و ساحه‌ی تاریخی در این اداره ثبت شده است. تاریخ‌نگاران، نیمروز را مسکن «گرشاسپ» پهلوان افسانه‌ای آریایی‌ها در آریانای کهن می‌دانند، نریمان، سام، زال و رستم، همه از پشت همین پهلوان هستند که در شاهنامه فردوسی، بارها از آنان یاد شده است. نیمروز زمانی قلب سیستان بود، اما تاریخ‌نگاران در مورد بنای این شهر روایات مختلفی دارند، که از آن جمله «عبدالله بن‌المقفع» در سیرالملوک، بانی زرنج را اسکندر ذوالقرنین می‌داند.