دانشجویان هراتی «دروازه هوشمند مهار کرونا» ساختند

حدود پنج ماه پیش، گروهی از دانشجویان دانشکده کمپیوتر‌ساینس دانشگاه هرات، به این فکر افتادند که برای جلوگیری از گسترش ویروس کرونا، دستگاهی بسازند. آن‌ها تیمی چهار‌نفری تشکیل دادند و ایده‌ ساخت «دروازه هوشمند مهار کرونا» به ذهن‌شان رسید.
مرحله‌های طراحی و بررسی فنی ساخت دستگاه انجام شد و اعضای تیم سه ماه پیش کار عملی ساخت آن را آغاز کردند. نبود قطعات مورد نیاز و مشکلات مالی، دو چالش بزرگی بود که راه عملی شدن این ایده را برای‌شان دشوار کرد.
با تمام مشکلات موجود، اعضای تیم موفق شدند «دروازه هوشمند مهار کرونا» را بسازند. این دروازه هوشمند با دستگاه‌های تب‌سنج، ضدعفونی‌کننده و شمارش افراد مجهز است و اگر دمای بدن فرد از «۳۷ درجه» بالاتر باشد، باز نمی‌شود و کسی نمی‌تواند از آن عبور کند.
تولیدکننده‌گان دروازه هوشمند امید دارند که با نصب و استفاده از آن در ساختمان‌های عمومی و مراکز پر‌رفت‌وآمد، بتوانند میزان گسترش ویروس کرونا را کاهش دهند. آنان ادعا می‌کنند که با حمایت حکومت و سرمایه‌گذاران، می‌توانند صدها نمونه از این دستگاه را با قیمت ارزان‌تر تولید کنند.
همه چیز از جایی شروع شد که چهار دانشجوی سال دوم رشته کمپیوتر‌ساینس دانشگاه هرات، خواستند با استفاده از فناوری کمپیوتری، به نبرد با ویروس کرونا بروند و جلو گسترش آن را بگیرند. طرح‌ها و ایده‌های متفاوت و گوناگون را بررسی کردند و در نهایت روی ساخت دروازه هوشمند مهار کرونا، به توافق رسیدند.
در نخستین روزهای آغاز کار طراحی دستگاه، آمریت تکنولوژی معلوماتی دانشگاه هرات با دانشجویان تولیدکننده دروازه هوشمند همکاری کرد و در ساختمان دانشکده کمپیوتر‌ساینس، اتاقی برای کار روی پروژه ساخت دستگاه، در اختیار آنان گذاشت.
مراحل طراحی انجام شد و اعضای تیم باید روند عملی ساختن دستگاه را آغاز می‌کردند. همایون محمدی، از اعضای تیم، برایم از زمان دشواری قصه کرد که آنان برای پیدا کردن یک قطعه ساده، چندین روز تلاش و جست‌وجو می‌کردند.
اعضای تیم برای یافتن قطعات فنی ساخت دستگاه، خود را به هر دری می‌زدند تا قطعات مورد نیاز را پیدا کنند. گاهی که قطعه‌ها پیدا نمی‌شد، آن‌ها به هر جایی که احتمال می‌رفت قطعه‌ای باشد، سر می‌زدند. از دکان‌های ترمیم وسایل برقی گرفته تا مستری‌خانه‌ها و خلاصه هرجایی که بشود قطعه‌ای پیدا کرد.
از میان چهار عضو گروه تولید دروازه هوشمند مهار کرونا، سه نفرشان دختران دانشجو هستند. مهسا قیومی، از اعضای تیم، روزهایی را در ذهن دارد که در آغاز کار ساخت دستگاه، خیلی‌ها باور داشتند که تولید چنین دروازه‌ای «کاری مردانه» است و دختران نمی‌توانند از پس آن برآیند.
او توضیح داد که خانواده‌اش در جریان عملی‌سازی ایده‌ تولید دروازه هوشمند، وی را حمایت کرد و با تمام مشکلاتی که سد راه اعضای تیم بود، پس از پنج ماه کار و تلاش بی‌وقفه، موفق شدند ایده ساخت دستگاه را از روی کاغذ به مرحله عملی برسانند.
زینب محمدی، عضو دیگر تیم، در مورد کارکرد و مشخصات فنی دروازه هوشمند معلومات داد؛ روش کار دروازه هوشمند به گونه‌ای است که درجه حرارت بدن را با دستگاه تب‌سنج بررسی می‌کند و اگر تب افراد از «۳۷ درجه» بالاتر باشد، دروازه باز نمی‌شود و فرد نمی‌تواند عبور کند.
فاطمه ذبیحی، یکی دیگر از اعضای تیم، سایر قابلیت‌های دستگاه را شرح داد؛ این‌که دروازه هوشمند می‌تواند افزون بر اندازه‌گیری دمای بدن، قد افراد و برخی اطلاعات دیگر را در کمپیوتر ذخیره کند و شمار دقیق افرادی که وارد ساختمان می‌شوند را ثبت کند.
برای ساخت دروازه هوشمند حدود یک‌ هزار دالر امریکایی از بودجه شخصی دانشجویان هزینه شده است. تولیدکننده‌گان ادعا دارند که با نصب این دستگاه در ساختمان‌های پر‌رفت‌وآمد و مراکز عمومی‌، می‌توان تا حد زیادی از انتقال و گسترش ویروس کرونا جلوگیری کرد.
آنان پافشاری دارند که در صورت پشتی‌بانی حکومت و سرمایه‌گذاری بیش‌تر روی این پروژه، می‌توانند قابلیت‌های بیش‌تری به دروازه هوشمند اضافه کنند و از آن برای شناسایی جنگ‌افزار و فلزات و تشخیص چهره افراد در مراکز نظامی استفاده شود.
خواست اعضای تیم از مقام‌های محلی هرات و حکومت مرکزی این است که آنان را تشویق و حمایت کنند؛ اما با گذشت چند روز از تولید این دستگاه از سوی این دانشجویان‌، هیچ‌کدام از مقام‌های محلی هرات برای پشتی‌بانی و تشویق آنان اقدام نکرده‌ است.
طی سال‌های گذشته دانشجویان رشته کمپیوتر‌ساینس دانشگاه هرات، ده‌ها نرم‌افزار و برنامه‌های گوناگون کمپیوتری را تولید کرده‌اند، اما در نبود پشتی‌بانی حکومت و عدم سرمایه‌گذاری روی طرح‌های‌شان، ایده‌های آنان بدون استفاده مانده است.
پس از شنیدن حرف‌های اعضای تیم ساخت دروازه هوشمند مهار کرونا، به دیدار رییس دانشکده کمپیوتر‌ساینس دانشگاه هرات رفتم. سمیه ذبیحی، رییس این دانشکده، تلاش دانشجویان برای طراحی و ساخت دروازه هوشمند را قابل ستایش می‌داند. او توضیح داد که در جریان سال‌های گذشته دانشجویان کمپیوتر‌ساینس در هرات ده‌ها ایده و طرح خلاقانه را نهایی کرده‌اند، اما در نبود حمایت مالی و پشتی‌بانی حکومت، دست‌کم ۲۰ طرح در حوزه فناوری بدون استفاده مانده است.
ریاست صحت عامه هرات اقدام دانشجویان برای تولید دروازه هوشمند مهار کرونا را تقدیر می‌کند. از دید این نهاد، پیش از استفاده عمومی از دروازه هوشمند، کارایی آن باید از سوی پزشکان بررسی و تأیید شود و ریاست صحت عامه آماده است در این زمینه همکاری کند.
خبر تولید دروازه هوشمند از سوی دانشجویان هراتی، چندین کیلومتر دورتر از هرات، به کابل هم رسیده است. برخی اعضای مجلس نماینده‌گان از حکومت می‌خواهند افرادی که ایده‌های خلاقانه دارند را پشتی‌بانی کند و نگذارد نوآوری‌ و خلاقیت آنان تلف شود.
عمرنصیر مجددی، عضو کمیسیون معارف و تحصیلات عالی مجلس نماینده‌گان، از تلاش‌ برای معرفی این دستگاه به شخص وزیر صحت عامه و فراهم‌سازی زمینه همکاری میان وزارت صحت عامه و تولیدکننده‌گان دروازه هوشمند، سخن می‌زند.
چند سال پیش وقتی چند دختر دانش‌آموز در هرات برای ساخت ربات تلاش کردند، شاید فکرش را هم نمی‌کردند که روزی نام و آوازه جهانی به دست آورند و برای افغانستان در رقابت‌های بین‌المللی افتخارآفرینی کنند.
به تازه‌گی اعضای تیم دختران ربات‌ساز در کابل با رییس‌ جمهور و برخی مقام‌های ارشد حکومت دیدارهای جداگانه داشتند و حکومت وعده سپرد تا در چهار بخش جداگانه به ارزش ۲۰ میلیون دالر با اعضای این تیم در بخش فنی همکاری کند.
حالا اعضای تیم تولید دروازه هوشمند مهار کرونا، در افق دیدشان روزهایی را تصور می‌کنند که با عملی‌سازی ایده‌های نوآورانه و خلاقانه در حوزه فناوری، بتوانند در میدان‌های جهانی خوش بدرخشند و مانند دختران ربات‌ساز، برای افغانستان افتخار کسب کنند.