موسیقی ممنوع، اما گشت‌زنی با سلاح آزاد است

ولایت بامیان با داشتن منظره‌های شگفت‌انگیز تاریخی و طبیعی در مرکز کشور، در روزهای عید قربان امسال با تفاوت زیادی نسبت به سال‌های گذشته، میزبان هزاران گردشگر داخلی بوده است. در سال‌های گذشته گردشگران از ولایت‌های دور و نزدیک از مسیرهای مخوفی چون دره‌ جلریز و دره غوربند، که بخش‌هایی از این دو دره زیر حاکمیت جنگ‌جویان طالبان قرار داشت، عبور می‌کردند و با تحمل خطرات نفس‌گیری خود را به بامیان می‌رساندند تا از آب‌و‌هوای مطبوع، طبیعت زیبا و بکر این ولایت لذت ببرند. هرچند، طالبان بارها سبب آزار مسافران شده و در مواردی از تیرباران، سر بریدن و گروگان‌گیری عابران در این مسیر نیز گزارش شده بودند، اما گردشگران با وجود این‌همه چالش، از رفتن به بامیان خودداری نمی‌کردند.
بامیان در دو دهه‌ گذشته از معدود ولایت‌های امن کشور به ‌شمار می‌رفت، اما مسیرهایی که این ولایت را به کابل وصل می‌کند، همواره به دلیل حضور جنگ‌جویان طالبان ناامن و پرخطر شمرده می‌شد؛ اما اکنون چرخش در دنیای سیاست سبب شده، طالبان یا همان‌ عاملان ایجاد ترس و وحشت دیروز، مسوول تأمین امنیت امروز شوند. در سال‌های گذشته، با وجود مخوف بودن مسیرهای مواصلاتی به بامیان که همواره سدی در برابر رشد صنعت گردشگری در این ولایت به شمار می‌رفت، برنامه‌های منظم فرهنگی و تفریحی برای رشد این صنعت وجود داشت. عیدها و دیگر مناسبت‌های خوشی، همواره با موسیقی محلی، دکلمه شعر و اجرای برنامه‌های تفریحی گوناگون آراسته بود. امسال اما برنامه‌های تفریحی از جمله شعرخوانی، موسیقی، رقص و پای‌کوبی ممنوع اعلام شده بود. یک خبرنگار محلی در بامیان که خواست نامی از او برده نشود، چشم‌دید خود را از روز سوم عید قربان در پارک ملی «بند امیر» بازگو می‌کند. این خبرنگار محلی درباره رفتار نیروهای طالبان با گردشگران می‌گوید که طالبان پخش موسیقی از سوی گردشگران در پارک ملی بند امیر را ممنوع اعلام کرده بودند، ولی جنگ‌جویان این گروه با سلاح‌های دست‌داشته‌شان در همه مکان‌های تفریحی، آزادانه گشت‌وگذار می‌کردند. تفریح امسال در نبود برنامه‌های شعرخوانی، موسیقی محلی، پای‌کوبی و بازی‌های دیگر، تنها به بازدید از آبده‌های تاریخی بامیان محدود شده بود.
این خبرنگار محلی از رفتار خشن جنگ‌جویان طالبان با گردشگران نیز خبر می‌دهد. به گفته او، نیروهای طالبان بالای شماری از گردشگرانی که در ساحل بند امیر سرگرم تفریح و رقص بودند، شلیک هوایی کرده و همه را سراسیمه ساخته‌ بودند.
این در حالی است که کابینه طالبان چندی پیش در نشستی اعلام کرد که نیروهای این گروه نباید به‌گونه مسلح وارد پارک‌های تفریحی شوند. بر بنیاد چشم‌دید این خبرنگار محلی، نیروهای مسلح طالبان به‌شکل گروهی در پارک ملی بند امیر گشت‌وگذار می‌کردند و گه‌گاهی با تفنگ‌های‌شان گردشگران را نشانه می‌گرفتند. کابینه طالبان در حالی رفتن افراد مسلح به پارک‌های تفریحی را ممنوع اعلام کرده‌ که براساس یافته‌های روان‌شناختی، وجود افراد مسلح روی روحیه بازدیدکننده‌گان تأثیرات منفی می‌گذارد. از همین ‌رو، بردن سلاح و وسایل جارحه به مرکزهای تفریحی در سراسر جهان ممنوع است.
با این وصف، کارشناسان امور گردشگری، محدود شدن برنامه‌های شادمانی در پارک‌های تفریحی را به سود پارک‌های ملی نمی‌دانند؛ زیرا به باور آنان، نبود برنامه‌های تفریحی یکی از علت‌های اساسی در امر کاهش میزان سیاحان و بازدیدکننده‌گان می‌باشد.
رامین، نام مستعار کارشناس امور تفریحی، در ولایت بامیان است. آقای رامین می‌گوید که با تسلط طالبان بر کشور، هیچ برنامه‌ای برای توسعه صنعت گردشگری در بامیان وجود ندارد. این کارشناس می‌افزاید: «فعلاً آن‌چنانی که هیچ‌ برنامه‌، پلان و یا پالیسی در عرصه‌های اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و زیرساخت‌ها وجود ندارد، همین‌طور در بخش حمایت از توریسم و گردشگری نیز هیچ‌گونه برنامه مشخصی وجود ندارد.» این کارشناس امور گردشگری هشدار می‌دهد که آینده صنعت گردشگری در بامیان، با خطر جدی مواجه است؛ زیرا به سخن او، مسوولان محلی طالبان در بامیان، هیچ طرح و برنامه‌ای برای توسعه این صنعت روی دست ندارند.
آقای رامین خاطرنشان می‌سازد که هرچند در روزهای عید قربان امسال حضور گردشگران داخلی در بامیان چشم‌گیر بوده است، اما طالبان برای مدیریت و راهنمایی گردشگران برنامه‌ای نداشته‌اند. طبق صحبت‌های این کارشناس، آن‌چه اکنون زیر نام «صنعت گردشگری» در بامیان جریان دارد «توریسم افسارگسیخته» است. به سخن او، ادامه این روند در آینده آسیب جدی به صنعت گردشگری و باشنده‌گان بومی بامیان وارد خواهد کرد.
این در حالی است که مقام‌های محلی طالبان در بامیان از وضعیت موجود به‌شدت خرسند هستند و با تبلیغات گسترده در شبکه‌های اجتماعی ادعا دارند که حضور گردشگران در بامیان، نسبت به سال‌های گذشته به‌گونه «بی‌سابقه»‌ افزایش یافته است. براساس اظهارات مقام‌های محلی طالبان، بامیان امسال میزبان حدود ۴۰ تا ۵۰ هزار بازدیدکننده بوده است. بیشتر این گردشگران از ولایت‌های جنوبی، شرقی و غربی برای بازدید از پارک ملی بند امیر، تندیس‌های فروریخته‌ بودا و دیگر جاذبه‌های تاریخی و طبیعی بامیان به این ولایت سفر کرده‌اند. حضور زنان و خانواده‌ها در میان بازدیدکننده‌گان کم‌رنگ گفته شده است.
این در حالی است که طالبان، نه‌تنها در صنعت گردشگری، که در هیچ عرصه‌ای طرح و برنامه ندارند.