ایجاد بند آب با کمک‌های مردمی

سمیع‌الدین سفری، باشنده قریه «خاک موشک» در ولسوالی شیبر ولایت بامیان که در گذشته از طریق زراعت امرار معاش می‌کرد، حالا به فکر تامین آب آشامیدنی است.
از آنجایی که تنها راه امرار معاش مردم این مناطق زراعت و مالداری است، به دلیل نبود آب آن‌ها زمینه امرار معیشت را از دست داده و تعداد زیادی به شهرها نقل مکان کرده اند.
سفری وضعیت قریه خودش را بیان می‌کند: «۱۵ سال پیش در قریه ما ۱۴ فامیل زندگی می‌کردند. به خاطر خشکسالی همه کوچ کردند و فعلاَ تنها دو خانواده باقی مانده اند. ما آب نوشیدنی را با مشکل پیدا می‌کنیم.»
باشندگان قریه «قوشنگی» ولسوالی شیبر می‌گویند که در گذشته هر خانواده بین یک هزار الی دو هزار سیر کچالو از زمین‌های زراعتی شان برداشت می‌کردند، اما حالا همه کشت‌های زراعتی و درخت‌ها خشک شده و از بین رفته است.
ستار، باشنده این قریه می‌گوید: «در سال‌های گذشته من از زمین‌های خود ۲۰۰۰ سیر کچالو و ۲۰۰ سیر گندم به دست می‌آوردم. اما حالا همه چیز خشک شده است و من امسال از زمین زراعتی خود ۲۰ سیر گندم به دست آوردم و به دلیل خشکسالی کشت کچالو هیچ سبز نکرد.»
بزرگان ولسوالی شیبر می‌گویند که در طی ۲۰ سال اخیر ۹۰ درصد باشنده‌های قریه‌های «قوشنگی، خاک موشک، ‌داکی و قلعه نو» این ولسوالی مجبور شدند که به شهرهای بزرگ افغانستان و کشورهای خارجی نقل مکان کنند.
در افغانستان فعلاَ نه تنها تدابیر دولتی برای مقابله با پیامدهای تغییر اقلیم وجود ندارد، بلکه به دلیل نبود یک حکومت به رسمیت شناخته شده در سطح بین‌المللی، فقر در کشور بیداد می‌کند و حتی تامین مواد غذایی برای مردم به یک مشکل بزرگ تبدیل شده است.
در برخی مناطق، مردم محل برای کنار آمدن با پیامدهای خشک‌سالی تدابیری مانند ایجاد بندهای ذخیره آب را روی دست گرفته اند.
به همین گونه، باشندگان ولسوالی شیبر ولایت بامیان نیز ایجاد یک بند ذخیره آب را با هزینه شخصی و کمک‌های مردمی شروع کرده اند تا مجبور به ترک قریه‌های شان نشوند.
انجنیر محراب فایز، مسئول این پروژه می‌گوید که این بند آب در منطقه «سر قوشنگی» در دامنه سلسله کوه‌های بابا ساخته می‌شود و ۵۰ درصد کار آن تکمیل شده است.
او در مورد این بند آب می‌گوید: «هزینه این بند آب ۱۵۰ هزار دالر تخمین زده شده است و این بند با کمک مالی معلم انور و شماری از باشنده‌های محل که در خارج از کشور هستند و همچنان خیرین، ساخته می‌شود و تاکنون بیش از ۵۰ هزار دالر به مصرف رسیده است.»
در زمستان‌ها در سلسله کوه‌های بابا معمولاَ زیاد برف می‌بارد، اما در بهار برف‌ها آب شده و هدر می‌روند. هدف از ایجاد این بند آب ذخیره شدن آب برف در زمستان و بهار است.
انجنیر محراب فایز گفت که هشت ماه در یک سال آب برف و باران در این بند ذخیره می‌شود و چهار ماه دیگر از این آب برای آبیاری زمین‌های زراعتی و درخت‌ها استفاده می‌شود: «این بند آب ظرفیت ۲۰۰ هزار متر مکعب آب را دارد و قرار است که ۲۰۰ الی ۳۰۰ هکتار زمین را آبیاری نماید.»
باشنده‌های محل امیدوارند که ایجاد این بند آب برای زمین‌های زراعتی آن‌ها آب مورد نیاز را فراهم سازد تا مجبور به ترک منطقه شان به هدف تامین معیشت نشوند.
در سال‌های اخیر، همزمان با افزایش فقر در افغانستان، تعداد زیادی از مردم کمپاین‌های جمع‌آوری پول را در کشورهای خارجی راه اندازی کرده اند و تلاش می کنند که در قریه و مناطق شان پروژه‌های عام المنفعه مثل پل، پلچک، ‌مکتب، کلینیک و بندهای آب زراعتی و برق را تمویل کنند.
نبود یک حکومت به رسمیت شناخته شده در افغانستان باعث شده است که کمک‌های انکشافی جامعه بین‌المللی به افغانستان متوقف شود و سازمان‌های توسعه‌ای نیز کشور را ترک کنند.
عزیز محبی، کارشناس امور اجتماعی از اداره طالبان انتقاد کرد که به جای همکاری با مردم، مانع ایجاد می‌کنند: «طالبان به جای اینکه به مردم خدمت کنند، از مردم فقیر عشر و زکات می‌گیرند، ‌به جای اینکه پروژه‌های مهم را تطبیق کنند، مانع کار مردم می‌شوند و از پروژه‌های که توسط مردم تمویل می‌شوند مالیه می‌گیرند.»
فقر و بیکاری در دو سال حاکمیت طالبان در افغانستان افزایش یافته است و برنامه‌های اشتغال‌زایی نیز وجود ندارد. آمار ملل متحد نشان می‌دهد که ۲۸ میلیون از جمعیت کشور به کمک غذایی ضرورت دارند.
در یک دهه اخیر خشک‌سالی به عنوان بارزترین پیامد تغییر اقلیم در افغانستان تشدید شده است که یک ضربه بسیار بزرگ به کشوری است که اکثر مردم آن از طریق زراعت امرار معاش می‌کنند.
دولت شاه پویش، استاد زراعت در دانشگاه بامیان گفت که تغییر اقلیم باعث باران‌های بی‌وقت، سرازیر شدن سیلاب و خشک‌سالی شده است. او افزود: «تغییرات اقلیمی در افغانستان سبب شده است که مردم دست به کوچ‌های دست‌جمعی به شهرهای بزرگ افغانستان و حتی کشورهای خارجی بزنند. مردم کسب و کار شان را از دست دادند و گرد و خاک زیاد شده است.»
افغانستان از جمله کشورهایی است که سهم چندانی در انتشار گازهای گلخانه‌ای ندارند، اما از پیامدهای تغییر اقلیم شدیداً متاثر شده اند. به این دلیل، پویش می‌گوید که کشورهای صنعتی، نهادهای بین‌المللی و بخش محیط زیست ملل متحد برای جلوگیری از متضرر شدن مردم به خاطر تغییرات اقلیمی اقدام کنند.
امسال اتحادیه اروپا اعلام کرد که افغانستان چهارمین کشور در معرض خطر فاجعه‌های طبیعی در جهان است. نمایندگی این اتحادیه در افغانستان گفته است که برای کاهش خطرات ناشی از تغییرات اقلیمی و حمایت از مردم، تلاش خواهد کرد.