طالبان براساس تعداد تایر موترها پول می‌گیرند

همزمان با گشایش گذرگاه سالنگ پس از بازسازی، شماری از راننده‌گان می‌گویند که طالبان از آنان حق‌العبور «هنگفت» می‌گیرند. به گفته آنان، این گروه از راننده‌گان موترها براساس «تعداد تایر هر موتر» پول می‌گیرند. این راننده‌گان می‌افزایند که طالبان از موترهای کوچک ۸۰ تا ۱۰۰ افغانی و از موترهای بزرگ مسافربری و باربری از یک هزار و ۲۰۰ افغانی تا سه هزار افغانی حق‌العبور می‌گیرند. شماری از راننده‌گان این اقدام طالبان را «ظالمانه» خوانده و می‌گویند که با توجه به شرایط بد اقتصادی در کشور، آنان توان پرداخت این پول را ندارند. به گفته آنان، مردم نانی برای خوردن ندارند، اما طالبان به بهانه‌های مختلف از آن‌ها «پول جمع‌آوری» می‌کنند. این در حالی است که برخی از آگاهان خواستار در نظر گرفتن «راه‌های قانونی» برای گرفتن حق‌العبور هستند.
گذرگاه سالنگ پس از حدود چهار ماه بسته بودن در ۲۹ قوس تنها به‌روی موترهای مسافربری کوچک و از ‎۷ جدی به این‌سو به‌روی تمام وسایط نقلیه بازگشایی شده است.
ملاعبدالغنی برادر آخوند، معاون اقتصادی ریاست‌الوزرای طالبان، در مراسم گشایش گذرگاه سالنگ گفته بود که بازسازی این شاهراه سهولت‌های زیادی را برای بازرگانان فراهم کرده است. به گفته او، پس از بازسازی سالنگ زمینه انتقال اموال تجارتی نیز افزایش خواهد یافت. اما دیده می‌شود که این گذرگاه برای راننده‌گان و بازرگانان کشور «درد سر جدیدی» خلق کرده‌ است.
یک منبع در اتحادیه راننده‌گان موترهای باربری در کابل تایید می‌کند که طالبان برای رفت‌وآمد آنان از گذرگاه سالنگ حق‌العبور «هنگفت» وضع کرده‌اند. به گفته منبع، طالبان از موترهای کوچک مسافربری ۸۰ تا ۱۰۰ افغانی و از موترهای بزرگ مسافربری و باربری مبلغ یک هزار افغانی «حق‌العبور» می‌گیرند. اما راننده‌گان می‌گویند که طالبان از آنان براساس «تعداد تایر هر موتر» پول می‌گیرند.
شاه‌محمود حدود ۱۵ سال می‌شود که راننده یک موتر باربری نوع «تریلری» در مسیر کابل – شمال است. او می‌گوید که طالبان از موترهای کوچک ۸۰ تا ۱۰۰ افغانی و از موترهای بزرگ مسافربری و باربری از یک هزار و ۲۰۰ افغانی تا سه هزار افغانی حق‌العبور می‌گیرند.
او می‌افزاید: «دروغ است که طالبان پول ثابت از راننده‌گان برای حق‌العبور می‌گیرند. ما براساس تعداد تایرهای موتر حق‌العبور پرداخت می‌کنیم. مثلاً از هر تایر موترهای بزرگ مبلغ ۲۰۰ افغانی می‌‌گیرند. اگر موترت ده تایره باشد، طالبان دو هزار افغانی می‌گیرند.»
شاه‌محمود می‌گوید: «این مقدار پول را فقط از یک طرف می‌گیرند. در برگشت هم مجبور هستیم که این مقدار پول را در سالنگ‌ها پرداخت کنیم. از موترهای کوچک هم از هر تایرشان ۲۰ افغانی می‌‌گیرند. مثلاً از موترهای کرولا و سراچه ۸۰ افغانی و از دو هزار چون کرایه‌اش کمی بالاست ۱۰۰ افغانی می‌گیرند.»
با این حال، شماری از راننده‌گان این اقدام طالبان را «ظالمانه» خوانده و می‌گویند که با توجه به شرایط بد اقتصادی کشور، آنان توان پرداخت این پول را ندارند.
خلیفه صادق، یکی دیگر از راننده‌گان موترهای باربری در شاهراه کابل – شمال است. وی می‌گوید که مردم نانی برای خوردن ندارند، اما طالبان به بهانه‌های مختلف از آن‌ها «پول جمع‌آوری» می‌کنند.
او می‌افزاید: «طالبان چور راه انداخته‌اند. از یک طرف به بهانه‌های مختلف در نمایند‌ه‌گی‌ها از ما پول می‌گیرند و از طرفی در مسیر راه. فعلاً حتی سروصدای کراچی‌وان‌ها و دست‌فروشان را کشیده‌اند. می‌آیند با تفنگ ایستاد می‌شوند که به هر شکل می‌شود، پول بدهید. حکومت‌داری این‌ قسمی نمی‌شود.»
در همین حال، شماری از شهروندان کشور با انتقاد از این عملکرد طالبان، می‌گویند که با توجه به وضعیت بد اقتصادی در کشور، این گروه نباید پول هنگفتی از راننده‌گان بگیرد.
حسین احمدی، یکی از باشنده‌گان شهر مزار شریف می‌گوید: «طالبان اگر حق‌العبور می‌گیرند، بگیرند، اما جیب مردم را ببینند. زمانی‌که پول هنگفت بگیرند، طبیعی است که راننده‌ها هم کرایه را بلند می‌برند و در شرایط جاری کسی توان پرداخت آن را ندارد.»
حسین همچنان خواستار شفافیت در روند جمع‌آوری پول‌ از گذرگاه‌های مهم کشور است. او تصریح می‌کند: «باید یک راهکاری وجود داشته باشد که این پول‌ها هم حیف‌ومیل نشود. چون روزانه میلیون‌ها افغانی از شاهراه‌ها و بازارهای کشور به بهانه‌های مختلف جمع‌آوری می‌شود؛ اما در دسترخوان مردم تغییراتی به میان نیامده است. روزبه‌روز دسترخوان‌های ما خالی می‌شود.»
پیش از این نیز منابع تایید کرده بودند که طالبان روی طرحی کار می‌کنند که بربنیاد آن از راننده‌گان مسیر سالنگ‌ها حق‌العبور گرفته خواهد شد. یک منبع در ریاست حفظ و مراقبت سالنگ‌ها در ماه اسد سال جاری گفته بود که قرار است از طریق برنامه‌ای تحت عنوان «تول پلازا» حق‌العبور از راننده‌گان برای بازسازی ۸۰ کیلومتر جاده سالنگ‌ها جمع‌آوری شود؛ اما در آن زمان طالبان این ادعا را تکذیب کرده بودند.
در همین حال، شماری از آگاهان خواستار در نظر گرفتن «راه‌های قانونی» برای گرفتن حق‌العبور هستند.
مجیب عثمانی، استاد دانشگاه و یکی از آگاهان امور اقتصادی، می‌گوید: «باید مشخص شود که این پول را فقط برای بازسازی سالنگ‌ها جمع‌آوری می‌کنند و یا دایمی. اگر هدف‌شان یک مقدار مشخص است باید عواید و مصارف در نظر گرفته شود. وقتی مصارف انجام شده است و می‌خواهند عواید به‌دست‌آورند، باید مشخص شود که می‌خواهند این عواید را در چه مدت به‌دست آورند. بعد باید برآورد شود که چه تعداد موتر عبورومرور می‌کند و سپس مشخص شود که یک موتر چه مقدار پول حق‌العبور پرداخت کند.»
سالنگ، شاهراه مزدحم، دشوارگذر و همچنان راهبردی افغانستان دانسته می‌شود که شمال را به جنوب کشور وصل می‌کند.
طالبان می‌گویند که بخشی از این شاهراه، از جمله داخل تونل را بازسازی کرده‌اند؛ اما ویدیوهای نشر شده پس از بازسازی این گذرگاه نشان می‌دهد که سالنگ‌ها هنوز به‌طور کامل بازسازی نشده است.