تاثیر بندهای آبی بر توسعه افغانستان

همان‌طوری که مردم عزیز ما در جریان قرار دارند، افغانستان در سال‌های اخیر شاهد افتتاح چندین بند آبی بوده است. خوشبختانه اخبار افتتاح این بندها در میان اخبار ناخوشایند بسیاری که روزانه به گوش می‌رسد، بسیار امیدوارکننده است. بندهای آبی برای افغانستان از جهت‌های مختلف حایز اهمیت است. آشکارترین بُعد آن، اقتصاد است. از آن‌جا که اقتصاد شریان حیاتی کشور است، بنابراین، بهبود وضعیت اقتصادی می‌تواند به بهبود وضعیت فرهنگی، امنیتی، سیاسی و در نتیجه به توسعه بینجامد.
همان‌طوری که می‌دانید، تولید برق یکی از استفاده‌هایی است که از بندهای آب می‌شود. برق یکی از نیازهای اساسی مردم افغانستان است که متأسفانه مدت زیادی است از نبود یا کمبود آن رنج می‌برند. متأسفانه از شروع حکومت موقت آقای کرزی تاکنون، حکومت‌های افغانستان نتوانسته‌اند، این مشکل را حل و کشور را به لحاظ تامین برق مستقل کنند. برق افغانستان از کشورهای هم‌جوار تامین می‌شود که به دلیل طولانی بودن مسیر و اتفاقات طبیعی و هم‌چنین ناامنی‌ها ضمن این‌که قیمت تمام‌شد آن بسیار زیاد می‌شود، پرچوی پی در پی را نیز دارد. افزایش قیمت و پرچوی پی در پی برق، ضمن این‌که رفاه خانواده‌ها را کم می‌کند، به صنعت افغانستان نیز صدمه می‌زند. بنابراین، بندهای آبی می‌توانند افغانستان را به لحاظ تامین برق مستقل و از این جهت مشکل کشور را حل کنند.
از طرف دیگر، طوری که واضح است، بندهای آبی می‌توانند آب مورد نیاز زمین‌های زراعتی را تامین کنند. طبق آمار وزارت زراعت و مالداری، افغانستان دارای هشت میلیون هکتار زمین قابل کشت است که به دلیل نبود آب کافی، فقط از نیمی از آن‌ استقاده می‌شود. با اعمار بندهای آبی، ضمن این‌که تولیدات زراعتی زیاد می‌شود، مردم بیکار روستاها نیز شامل کار می‌شوند که در این صورت، مهاجرت از روستا به شهر کم می‌شود و تعدادی از کسانی که قبلاً نیز از روستا به شهر مهاجرت کرده بودند، کم کم به روستا برمی‌گردند. بنابراین، مشکل شلوغی و ترافیک سنگین شهر نیز حل می‌شود.
افزایش تولیدات زراعتی، افزایش تولیدات ناخالص داخلی را در پی دارد. از طرف دیگر، با احداث بندها و مدیریت آب می‌توان این ماده حیاتی را برای کشورهای نیازمند به فروش رساند. قیمت هر متر مکعب آب در بازار جهانی حداقل ۱٫۵ دالر است. افغانستان با فروش ۵۰ میلیارد متر مکعب آبی که دارد، سالانه ۷۵ میلیارد دالر درآمد کسب خواهد کرد. از طرف دیگر، هم‌اکنون افغانستان جهت تامین انرژی مورد نیاز خود، سالانه میلیون‌ها دالر به کشورهای صادرکننده برق، پول پرداخت می‌کند. بنابراین، با ساخت بندهای آبی از مصرف بخش بزرگ این پول جلوگیری خواهد شد. هم‌چنان، با ساخت بندهای آبی به دلایل متذکره، درآمد سرانه کشور به گونه قابل توجه افزایش خواهد یافت.
افزایش درآمد سرانه، بخش‌های مختلف کشور را متأثر می‌سازد که در قدم نخست باعث افزایش میزان دست‌رسی به امکانات رفاهی می‌شود. هم‌چنین، افزایش درآمد سرانه باعث افزایش دست‌رسی به امکانات صحی می‌گردد. پیش‌رفت بخش صحی و افزایش دست‌رسی خانواده‌ها به خدمات صحی، میزان مرگ و میر را کم می‌کند. بنابراین، افزایش دست‌رسی به امکانات صحی و کاهش میزان مرگ و میر امید به زنده‌گی را در کشور افزایش می‌دهد.
از طرف دیگر، افزایش درآمد سرانه باعث افزایش دست‌رسی به آموزش خواهد شد. همان‌طوری که می‌دانید یکی از مشکلات بسیار بزرگ مردم افغانستان بی‌سوادی است. طوری که بیش از نیمی از مردم افغانستان بی‌سواد اند. بی‌سوادی چالش‌های گوناگونی را برای کشور خلق می‌کند. یکی از بزرگ‌ترین این چالش‌ها، فقر فرهنگی است. طبق تحقیقات انجام شده از سوی پژوهشگران مختلف، وجود فقر فرهنگی در میان مردم باعث سهولت جذب آن‌ها به گروه‌های افراطی مخالف می‌شود.
از طرف دیگر، به دلیل کاهش بیکاری و افزایش درآمد سرانه، پیوستن مردم به گروه‌های مسلح مخالف دولت کم می‌شود. زیرا یکی از دلایل اصلی که گروه‌های مسلح مخالف دولت توانستند سالیان متمادی دوام بیاورند، موجودیت بیکاری و درآمد سرانه پایین – آن‌هم در بین جوانان است. بنابراین، بندهای آبی می‌توانند از طریق کاهش بیکاری و بهبود وضعیت فرهنگی با افزایش میزان دست‌رسی به آموزش، به بهبود امنیت نیز کمک کند.
هم‌چنین، افزایش درآمد ملی میزان وابسته‌گی سیاسی را کم می‌کند و چه بسا از بین می‌برد؛ زیرا علت عمده وابسته‌گی سیاسی، وابسته‌گی اقتصادی است. بنابراین، وجود بندهای آبی که به افزایش تولیدات ناخالص داخلی می‌انجامد، می‌تواند استقلال سیاسی را نیز در پی داشته باشد.
بهبود وضعیت اقتصادی، امنیتی، فرهنگی و استقلال سیاسی منتج به توسعه می‌شود؛ پدیده‌ای که آرزوی دیرینه تمام کشورهای عقب‌مانده، از جمله افغانستان است.
با توضیحات فوق، مشخص می‌شود که ارزش و اهمیت بندهای آبی بسیار زیاد است. بنابراین، لازم است دولت و ملت دست در دست هم بدهند و از این مایه حیاتی بیش از پیش حفاظت کنند.