قلب آسیا – روند استانبول؛ کابل و منطقه چشم‌ به‌ راه تقویت اجماع برای صلح و توسعه

نهمین دور نشست «قلب آسیا – روند استانبول» امروز در دوشنبه، پایتخت تاجیکستان ادامه می‌یابد. نشست امسال زیر عنوان «تقویت اجماع برای صلح و توسعه» برگزار و هدف آن تلاش برای تأمین صلح و تقویت همکاری‌های منطقه‌ای عنوان شده است. محمداشرف غنی، رییس جمهور کشور در حاشیه این نشست با همتای تاجیکستانی‌اش دیدار و پنج تفاهم‌نامه را با آن کشور امضا کرد. این توافق‌نامه‌ها همکاری‌های سیاسی، امنیتی،‌ تجارتی، ترانزیتی، ترانسپورت، انرژی و فرهنگی را در بر می‌گیرد. رییس جمهور غنی هنگام سخنرانی در دانشگاه ملی تاجیکستان به مسائل مهم جهانی از جمله ویروس کرونا، انقلاب چهارم صنعتی، موج سوم بی‌اعتمادی جهانی، موج پنجم دهشت‌افگنی و تغییر محیط زیست پرداخت. نشست قلب آسیا – روند استانبول روز سه‌شنبه، دهم حمل در محور بررسی چالش‌های امنیتی و تهدیدهای تروریستی منطقه‌ای، نیازمندی به توسعه راه‌های ارتباطی افغانستان با آسیای میانه، تقویت همکاری‌ها و اجماع در مورد روند صلح افغانستان با رهبری وزیران امور خارجه افغانستان و تاجیکستان ادامه می‌یابد و ۱۵ کشور عضو در این موارد گفت‌وگو می‌کنند.
دور نهم نشست قلب آسیا – روند استانبول این بار در شهر دوشنبه، پایتخت تاجیکستان برگزار شده است. محمداشرف غنی، رییس جمهور کشور روز دوشنبه، نهم حمل در راس یک هیأت دولتی وارد دوشنبه شد. در این هیأت شماری از اعضای کابینه نیز حضور دارند. آقای غنی افزون بر دیدار با امام‌علی رحمان، رییس جمهور تاجیکستان، در دانشگاه ملی این کشور نیز سخن‌رانی کرد. او پس از دریافت دکترای افتخاری از این دانشگاه و عضویت در شورای علمی آن، به برخی از مسایل نیز پرداخت. آقای غنی با اشاره بر دیدگاهش پیرامون تغییر آسیا، به مسایل مشترک تاریخی منطقه تمرکز کرد. او افزود که کووید-۱۹ آخرین همه‌گیری نیست و باید جهان آینده برای مقابله با همه‌گیری‌های دیگر آماده‌گی داشته باشد. به باور رییس جمهور، واکنش‌ها به کرونا بیش‌تر ملی بود تا بین‌المللی و در واقع این همه‌گیری درزهای عمده هماهنگی بین‌المللی را آشکار و ناسیونالیسم صحی را ثابت کرده است.
او هم‌چنان به انقلاب چهارم صنعتی به عنوان «عامل دوم تغییر» تأکید داشت و گفت که به ادامه این انقلاب، جهان در حال دیجیتالی شدن است. به گفته او، شکل آموزش و پرورش قرن ۲۰ پاسخگوی نیازمندی قرن ۲۱ نیست و انقلاب چهارم صنعتی تعریف کار و بی‌کاری را به صورت بنیادی دگرگون کرده است. آقای غنی گفت که «علم استوار بر حافظه» در حال محو شدن است و هر نوع علم جدید به «تحلیل و جمع‌آوری نوع ارتباط» استوار خواهد بود. محمداشرف غنی هم‌چنان با ذکر «موج بی‌اعتمادی جهانی» به عنوان نقطه سوم تغییر منفی، افزود که با وجود اعتماد بالای جهانی شدن در ۲۰ سال اخیر به عنوان فرضیه، این اعتمادها اکنون در داخل کشورها و بیرون از آن ضعیف شده است.
رییس جمهور از موج پنجم دهشت‌افگنی به عنوان نقطه منفی دیگر یاد کرد و گفت که این موج به اوج رسیده است. به باور رییس جمهور، جنگ کنونی غیر محدود شده و سرحد میان جنگ و غیرجنگ از بین رفته است. او هم‌زمان با تأکید بر تغییر شیوه جنگ، گفت که استعمال سلاح راه‌حل نیست و حد آن از حدود انسانی گذشته است. آقای غنی از تغییر محیط زیست به عنوان پنجمین بحران جهانی یاد کرد و آن را یک «فاجعه» خواند. به باور او، اگر درجه حرارت ۲٫۵ درجه افزایش یابد، ۱۰۰ میلیون نفر از جنوب آسیا آواره می‌شوند و ۱۰۰ شهر نیز بی‌آب خواهد شد. هم‌چنان به گفته رییس جمهور غنی، در صورت افزایش چهار درجه‌ای حرارت، زنده‌گی ناممکن می‌شود. او گفت که مسأله تغییر محیط زیست «جدی» است و می‌تواند آینده انسان را به گونه اساسی با خطر روبه‌رو کند.
آقای غنی تصریح کرد که در حال حاضر یک بحث در مورد مسوولیت اجتماعی به وجود آمده که براساس آن، نوع اقتصادی شرکت‌های مفادمحور زیرسوال رفته است. او افزود که صلاحیت و نقش دولت‌ها وسیع‌تر شده است و وظایفی که مردم از دولت‌ها توقع دارند، تغییر کرده است. با باور رییس جمهور غنی، احتمال می‌رود که چین تا پنج سال آینده به بزرگ‌ترین قدرت اقتصادی جهان بدل شود و هند نیز در جایگاه‌های برتر قرار گیرد. او تصریح کرد که به این ترتیب آینده تحرک اقتصادی در قاره آسیا است و بدون سهم چین و هند، اقتصاد بین‌المللی با «رکود» مواجه می‌شود. او از تحرک اقتصادی به عنوان یک اصل مهم یاد کرد و افزود که زیادترین امحای فقر نیز در آسیای شرقی صورت گرفته است. به گفته محمداشرف غنی، تغییر آسیا از یک هویت و مفکوره به قاره اقتصادی مهم است و به گونه تخمینی تنها ۱۴ کشور آسیایی در ۲۰ سال آینده ۳۰ تریلیون دالر روی ساخت زیربنا سرمایه‌گذاری می‌کنند.
قرار است نشست قلب آسیا – روند صلح، امروز سه‌شنبه، دهم حمل در شهر دوشنبه ادامه یابد. محورهای این نشست را بحث چالش‌های امنیتی و تهدیدها تروریستی در منطقه، نیاز به توسعه راه‌های ارتباطی افغانستان با آسیای میانه، تقویت همکاری‌ها و اجماع منطقه‌ای و حمایت از روند صلح افغانستان تشکیل می‌دهد. در این نشست که رهبری آن را محمدحنیف اتمر، وزیر امور خارجه افغانستان و سراج‌الدین مهرالدین، وزیر امور خارجه تاجیکستان عهده‌دار اند، وزیران امور خارجه ۱۳ کشور دیگر عضو نیز اشتراک می‌کنند و روی این موارد بحث و گفت‌‌وگو خواهند کرد. این نشست تنها مدتی پیش از نشست استانبول برگزار می‌شود که کشورهای منطقه نیز در آن سهم دارند و برگزاری آن برای افغانستان سرنوشت‌ساز خوانده شده است.
نشست قلب‌ آسیا – روند استانبول، در سال ۱۳۹۰ با پیشنهاد افغانستان و همکاری ترکیه در استانبول آغاز شد. این نشست‌ها به جز یک بار در سال ۱۳۹۷، به گونه سالانه برگزار شد و پیش از این کابل، آلماتی، پکن، اسلام‌آباد، امریتسار، باکو و استانبول (برای بار دوم) سابقه میزبانی آن را داشته‌ است. این نشست‌ها تاکنون اهداف مختلفی را دنبال کرده است و افغانستان، پاکستان، ایران، تاجیکستان، اوزبیکستان، ترکمنستان، قزاقستان، قرقیزستان، روسیه، چین، هند، ترکیه، امارات متحده عربی، عربستان سعودی و آذربایجان از اعضای آن شمرده می‌‌شوند. افزون بر این، امریکا، بریتانیا، فرانسه، آلمان، کانادا، ایتالیا، استرالیا، جاپان، اسپانیا، دنمارک، مصر، عراق، فنلند، ناروی، سویدن و پولند به عنوان کشورهای حامی آن به حساب می‌آیند. گفتنی است که افزون بر این کشورها، حدود ۱۱ سازمان و نهاد بین‌المللی به‌شمول اتحادیه اروپا، ناتو و سارک نیز به عنوان حمایت‌کننده در این نشست نقش دارند.