رأی‌زنی منطقه‌ای‌ برای صلح افغانستان

هم‌زمان با برگزاری کنفرانس بین‌المللی «آسیای مرکزی و جنوبی؛ چالش‌ها و فرصت‌ها»، مسأله افزایش ناامنی و جنگ در افغانستان و تلاش‌ها برای برقراری صلح در کشور، یکی از بحث‌های مهم این نشست میان مقام‌های ارشد کشورهای اشتراک‌کننده بود. رهبران پاکستان و اوزبیکستان در نشست مشترک‌ خود بر تمایل برای ایجاد «صلح و ثبات» و توسعه اقتصادی در افغانستان پافشاری کردند. مقام‌های ارشد حکومت افغانستان هم تلاش کردند در این نشست مهم برای ایجاد «اجماع منطقه‌ای در صلح»، با مقام‌های کشورهای منطقه رأی‌زنی کنند. نخست‌وزیر پاکستان، رییس جمهور افغانستان و مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، مهمانان ویژه این نشست بودند. رییس جمهور اوزبیکستان در حاشیه نشست با وزیران خارجه کشورهای هند، ترکمنستان، چین، روسیه، ترکیه، تاجیکستان و قزاقستان در پیوند به تحولات امنیتی و مسایل صلح افغانستان گفت‌وگو کرد. کنفرانس بین‌المللی «آسیای مرکزی و جنوبی؛ چالش‌ها و فرصت‌ها»، روز جمعه با حضور رهبران اوزبیکستان، افغانستان، پاکستان، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، وزیران خارجه کشورهای منطقه و نماینده‌گان ۴۴ کشور و ۳۳ سازمان جهانی، در شهر تاشکند اوزبیکستان برگزار شد. در کنار گسترش همکاری‌های فرهنگی، اقتصادی و امنیتی میان کشورهای اشتراک‌کننده در این نشست، نگرانی از افزایش جنگ و ناامنی و تلاش برای برقراری صلح در افغانستان، یکی از محورهای مهم گفت‌وگوها میان‌ نماینده‌گان ارشد کشورهای اشراک‌کننده بود. شوکت میرضیایف، رییس جمهور اوزبیکستان، در سخنرانی نشست اصلی کنفرانس، به مسأله جنگ و صلح افغانستان اشاره کرد و «مشارکت منطقه‌ای» را یکی از عوامل مهم در ایجاد صلح و ثبات در افغانستان خواند. او گفت: «یکی از پیوندهای اساسی در ارتباط عملی آسیای میانه و جنوبی، جمهوری اسلامی افغانستان است. ما متقاعد شده‌ایم که مشارکت بین منطقه‌ای به یک عامل مهم در ایجاد صلح و ثبات و احیای اقتصاد در این کشور تبدیل خواهد شد. افغانستان امروز در یک نقطه عطف در تاریخ معاصر خود قرار دارد.» رییس جمهور اوزبیکستان ابراز امیدواری کرد که مردم افغانستان برای دست‌یابی به اجماع ملی و سازش تمایل نشان دهند. از دید او، حمایت همه‌جانبه جامعه بین‌المللی از حل‌وفصل سیاسی منازعات و صلح در افغانستان، از اهمیت اساسی برخوردار است. پیش از برگزاری «نشست آسیای مرکزی و جنوبی؛ چالش‌ها و فرصت‌ها»، محمداشرف غنی و شوکت میرضیایف در جریان یک نشست مشترک در پیوند به مسایل مهم دو کشور گفت‌وگو کردند. ریاست جمهوری اوزبیکستان اعلام کرد که در این نشست چشم‌انداز تعامل مشترک در مورد تأمین امنیت منطقه‌ای و توسعه پایدار مورد بررسی قرار گرفته است. رهبران دو کشور باری دیگر بر ناممکن بودن حل نظامی جنگ افغانستان پافشاری کرده و خواستار ازسرگیری زودهنگام مذاکرات فراگیر بین‌الافغانی شدند و رییس جمهور اوزبیکستان آماده‌گی این کشور را برای کمک فعالانه به دست‌یابی به صلح پایدار در افغانستان اعلام کرد. از جانب دیگر، ریاست جمهوری اوزبیکستان می‌گوید که در دیدار شوکت میرضیایف و عمران‌خان، نخست‌وزیر پاکستان، در پیوند به جنگ و صلح افغانستان گفت‌وگو شده است. عمران‌خان به دعوت رسمی رییس جمهور اوزبیکستان به این کشور سفر کرده است. رهبران اوزبیکستان و پاکستان تأکید کردند که این دو کشور به عنوان همسایه‌گان نزدیک افغانستان، علاقه‌مند به ایجاد «صلح و ثبات» در این کشور هستند و برای ایجاد مسیرهای حمل‌ونقل و توسعه روابط تجاری و اقتصادی در منطقه کمک خواهند کرد. در همین حال، ریاست جمهوری اوزبیکستان اعلام کرده است که رییس جمهور این کشور در دیدارهای جداگانه با وزیران خارجه کشورهای هند، ترکمنستان، چین، روسیه، ترکیه، تاجیکستان، قزاقستان و مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در پیوند به تحولات امنیتی و مسایل صلح افغانستان گفت‌وگو کرده است. در دیدار رییس جمهور اوزبیکستان با جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، که به عنوان مهمان ویژه در نشست آسیای مرکزی و جنوبی اشتراک کرده بود، بر توجه ویژه‌ به حل‌وفصل صلح‌آمیز جنگ در افغانستان تأکید شده است. بنا بر اعلام مقام‌های اوزبیکستان، در دیدار شوکت میرضیایف و سابرامانیام جایشانکار، وزیر خارجه هند، نیز افزون بر پروژه‌های مهم اقتصادی، سرمایه‌گذاری و بهبود وضعیت اقتصادی، در پیوند به دست‌یابی افغانستان به صلح میان دو طرف گفت‎وگو شده است. وانگ یی، وزیر خارجه چین، تأکید کرده است که اوضاع افغانستان باید در دستور کار بین‌المللی قرار گیرد و سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، نیز بر گسترش تعامل منطقه‌ای در پیوند به وضعیت وخیم امنیتی افغانستان پافشاری کرده است. در جریان روزهای اخیر با افزایش ناامنی در افغانستان و سقوط شماری از مناطق مرزی افغانستان با کشورهای آسیای مرکزی به دست طالبان، رهبران کشورهای آسیای مرکزی به ویژه اوزبیکستان و تاجیکستان از وضعیت موجود در افغانستان ابراز نگرانی کردند. به تازه‌گی رییسان جمهور اوزبیکستان و تاجیکستان در پیوند به تحولات امنیتی افغانستان در امتداد مرزهای مشترک با این کشور، گفت‌وگوی تلفنی کردند و هردو کشور شمار نیروهای نظامی خود در مناطق مرزی با افغانستان را برای کنترل اوضاع افزایش دادند.
هرچند طالبان پیش از این اعلام کردند که با تصرف مناطق مرزی افغانستان به دست این گروه، هیچ خطری کشورهای همسایه را تهدید نمی‌کند، اما در جریان چند روز پسین، افتادن مناطق مرزی افغانستان با کشورهای ترکمنستان، ایران و تاجیکستان به دست طالبان، نگرانی‌هایی را به همراه داشته است. با این‌همه، در اوضاعی که طالبان در میدان نبرد نظامی افغانستان پیش‌روی نسبتاً زیادی دارند و بخش‌های زیادی از جغرافیای کشور را تصرف کرده‌اند، حکومت افغانستان می‌کوشد از طریق رأی‌زنی و ایجاد «اجماع منطقه‌ای» بر طالبان در میدان دیپلماسی فشار وارد کند.