مسلمان می‌روید و کمونیست بر‌می‌گردید

حدود ۵۰۰ دانشجویی که در مقطع‌های لیسانس، ماستری و دکترا از روسیه بورسیه تحصیلی دریافت کرده‌اند، بیش از دو ماه می‌شود که پاسپورت و اسناد تحصیلی‌شان از سوی وزارت تحصیلات عالی تحت کنترل طالبان ضبط شده است. شماری از این دانشجویان می‌گویند که از سوی دانشگاه‌هایی که پذیرفته شده‌اند، پاسخ رد دریافت کرده‌اند. به گفته آنان، برای تعداد دیگری هشداریه صادر شده است و در صورتی که نتوانند تا چند روز دیگر در صنف‌های درسی خود حاضر شوند، از سال تحصیلی محروم می‌شوند.
این دانشجویان، وزارت تحصیلات عالی تحت کنترل طالبان را به بهانه‌گیری و عدم اجازه آنان به آموزش متهم می‌کنند. به گفته آنان، ندامحمد ندیم، سرپرست‌وزیر طالبان برای تحصیلات عالی، نمی‌خواهد آنان به بورسیه روسیه بروند.
شماری از این دانشجویان ادعا می‌کنند که این مقام طالبان به آن‌ها گفته است که آنان توانایی و جسارت دعوت‌گری را ندارند و هنگامی که به خارج از کشور بروند، نکتایی می‌پوشند و در ساحل بحر عکس می‌گیرند. آنان به نقل از سرپرست وزارت تحصیلات عالی طالبان می‌گویند که او از دانشجویان خواسته است تا به روسیه بروند و به آنان بگویند که دین‌شان باطل است.
یکی از این دانشجویان که نمی‌خواهد نامش در گزارش ذکر شود، می‌گوید: «وزیر [ندیم] به ما گفت که وقتی به [روسیه] تحصیل می‌روید، از این طرف مسلمان می‌روید و از آن طرف کمونیست شده می‌آیید.» این دانشجو به نقل از ندامحمد ندیم می‌گوید: «شما جرئت دارید که مقابل روس‌های کافر ایستاد شوید و بگویید دین ما حق است؟ دین شما [روس‌ها] حق نیست و باطل است؟ بیایید به دین اسلام بگرایید؟!» به گفته او، دانشجویان فردی را به‌عنوان نماینده خود معرفی کرده‌اند که از سهیمه طالبان در بورسیه قبول شده است. او در پاسخ به پرسش‌های ندامحمد ندیم گفته است: «من این کار را می‌کنم و یک مجاهد هستم. ندیم در پاسخش گفت: اگر این کار را کنید، برای شما مشکل ایجاد می‌کنند.»
این دانشجو می‌افزاید که او در پاسخ به پرسش‌های دانشجویان مبنی بر اتمام تاریخ ویزا و مصارف‌شان، گفته است که موضوع را با ملا هبت‌الله در قندهار مطرح کرده است. او افزوده که اگر کسی برای رفتن به این بورسیه پول مصرف کرده‌، مربوط او نمی‌شود.
این در حالی است که پیش از این، وزارت تحصیلات عالی تحت کنترل طالبان گفته بود که پس از اخذ امتحان عقیده از این دانشجویان، اسناد تحصیلی و پاسپورت‌های‌شان را پس می‌دهد و اجازه سفر نیز به آن‌ها داده خواهد شد.
دانشجویان می‌گویند که مسوول بورسیه‌های تحصیلی سفارت روسیه در افغانستان چندی قبل به آنان گفته بود که «وزارت تحصیلات عالی اطلاع داده که بعد از سپری نمودن امتحان عقاید، پاسپورت‌ها و ویزه‌های محصلان برای‌شان توزیع می‌شود. بناءً وزارت تحصیلات عالی از محصلان دوره لیسانس که در کابل حضور دارند، خواسته که به تعداد ۱۰۰ نفر به وزارت تحصیلات تشریف بیاورند. بعد از سپری نمودن امتحان برای‌تان اعلان می‌کنند که چه وقت پاسپورت‌های‌تان توزیع می‌شود.»
این مسوول سفارت روسیه در مورد نگرانی‌های دانشجویان که از دریافت هشدار دانشگاه‌ها گفته است که این مساله با وزارت تحصیلات عالی روسیه در میان گذاشته شده و دانشجویان نباید نگران این موضوع باشند. او افزوده است: «شما ملامت نیستید، مرکز علم و فرهنگ روسیه و سفارت آگاهی دارند و به اطلاع مراجع بالاتر از دانشگاه‌های روسیه رسانده شده است.»
یکی از دانشجویان با نام مستعار «آهنگ» می‌گوید که از ۵۰۰ بورسیه تحصیلی روسیه، ۳۰۰ بورسیه در مقطع لیسانس، ۱۰۰ بورسیه در مقطع ماستری و ۱۰۰ بورسیه دیگر برای دوره دکترا بود که روند طی مراحل و اخذ ویزا شش ماه زمان برده است. آقای آهنگ می‌افزاید که ۵۰ بورسیه تحصیلی به‌طور ویژه سهمیه جنگ‌جویان طالبان بوده است که بدون سپری کردن امتحان، جذب بورسیه روسیه شده‌اند. این دانشجو که اسناد تحصیلی و پاسپورتش از سوی طالبان ضبط شده است، می‌گوید: «تحصیلات عالی با هماهنگی خانه فرهنگ روسیه، اسناد تحصیلی را جمع‌آوری کرد که به سفارت ببرد و ویزه بزند. وزیر [ندیم] وعده کرده بود که یک کنفرانس می‌گیرم، اسناد را به دست خودتان تحویل می‌دهم. به همین بهانه اسناد را جمع کرد. تحصیلات عالی ۱۶۰ دالر به ‌خاطر ویزه، ۷۲ دالر از ماستری و ۳۶ دالر هم از لیسانس از تاییدی اسناد گرفته است.»
این دانشجو می‌افزاید که آنان ویزا را دریافت کرده بودند و قرار بود به تاریخ ۱۰ میزان سال ‌جاری به روسیه سفر کنند، اما گروه طالبان به بهانه اخذ امتحان عقیده، اسناد آنان را ضبط کرده و تا کنون هیچ پاسخ قانع‌کننده‌ای به دانشجویان نداده است. به گفته او، امتحان عقیده نیز سپری شده و همه دانشجویان موفق شده‌اند، اما نتوانسته‌اند اجازه سفر پیدا کنند و اسناد تحصیلی خود را به دست بیاورند. او می‌گوید که چند نفر از ملاهای امر به معروف و نهی از منکر طالبان در وزارت تحصیلات عالی از دانشجویان سوال‌های تقریری پرسیده و عمده‌ترین پرسش‌ها این‌ها بوده است: «حکم دعای قنوت در نماز چیست؟ دعای جنازه را بخوانید. شکننده‌های وضو کدام‌هایند؟»
به گفته این دانشجو، ندامحمد ندیم به دانشجویانی که از ولایت‌ها آمده‌اند گفته است که پس به ولایت‌های خود بروند. او به نقل از ندیم می‌افزاید: «روز شنبه همین هفته غیرمستقیم جواب داد و گفت کسانی را باید روان کنیم که در آن‌جا دعوت کنند که دین ما حق است، دین آن‌ها باطل است.»
دانشجوی دیگری که او نیز نمی‌خواهد نامش در گزارش ذکر شود، می‌گوید که طالبان از آنان ضمانت‌خط گرفته‌اند. به گفته او، تمام افراد پذیرفته‌شده این بورسیه، ضمانت‌خط اقارب درجه اول خود را به گروه طالبان تسلیم کرده‌اند که پس از ختم تحصیل به کشور بر‌می‌گردند. او به نقل از سرپرست وزارت تحصیلات عالی طالبان می‌افزاید: «وقتی وزیر [ندیم] را دیدیم، به ما گفت که دلیل اصلی که شما خارج می‌روید این است که ریش کل‌ می‌کنید، در فیس‌بوک عکس‌ می‌گذارید و لب بحر چکر می‌روید. این پاسخ ندیم بود، ما هنگ کردیم.»
این دانشجویان می‌افزایند که مشکل خود را با ریاست‌الوزرای طالبان، وزارت خارجه این گروه و شورای علمای طالبان در میان گذاشته‌اند، اما پاسخ قانع‌کننده‌ای دریافت نکرده‌اند. به گفته او، تا حال حدود ۳۰ تن از این دانشجویان از طرف دانشگاه‌های مربوطه پاسخ رد گرفته‌اند و برای اکثریت‌شان هشداریه صادر شده است که بعد از این ورود‌شان به روسیه فایده نخواهد داشت.
در همین حال، دانشجوی دیگری که با سرپرست وزارت تحصیلات عالی طالبان صحبت کرده، چشم‌دید خود را چنین روایت می‌کند:‌ «مشکلات را برای‌شان گفتیم که مصارف گزاف کرده‌ایم. او در پاسخ گفت که هر کس از دانشگاه‌ها در افغانستان منفک شده، زمینه را برابر می‌کنیم و برای‌شان وظیفه جور می‌کنیم.»
این دانشجو می‌افزاید: «گفتند که نظر به لایحه دارالافتای قندهار، لایحه یازده ورقی است شما به شرایط ‌آن برابر نیستید. یکی از شرط‌های کوچک که به آن برابر می‌شوید، برای‌شان [روس‌ها] بگویید که کافر و باطل هستند، ما مسلمان و برحق هستیم. هر وقت این جرئت را داشتید و این گپ را زدید، باز ما برای‌تان اسناد می‌دهیم که بروید. ما گفتیم ما جرئت داریم، شما همان شرایط را مهیا نمی‌کنید.»
این در حالی است که یک منبع به نقل از لطف‌الله خیرخواه، معین علمی وزارت تحصیلات عالی طالبان، می‌گوید که بعد از این همه بورسیه‌ها برای دانشجویان مرد و زن قطع می‌شود. منبع می‌افزاید: «نظر به یک گفت‌وگوی خصوصی که بعضی از محصلان با معین علمی داشتند، معین برای‌شان گفته که بورسیه‌های تحصیلی بعد از این در هر کشوری باشد، چه برای زن و چه مرد، بند می‌شود.»
این دانشجویان مرد در حالی نگران ممنوعیت تحصیل خود هستند که طالبان پیش از این نیز مانع سفر حدود ۱۰۰ دانشجوی دختر به امارات متحده عربی شده‌‌اند. خلف بن‌احمد حبتور، رییس شرکت حبتور امارات متحده، از این اقدام طالبان ابراز ناامیدی کرده است.